ÇALIŞANLARA PAY SENEDİ VERİLMEK SURETİYLE SAĞLANAN MENFAATLERDEKİ ÜCRET İSTİSNASINA DAİR USUL VE ESASLAR BELİRLENMİŞTİR


2 Ağustos 2024 tarihli ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7524 sayılı Kanunla yapılan değişikliklerden bir tanesi de, hizmet erbabına pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere tanınan ücret istisnasıdır. Söz konusu istisna Kanun’un yayım tarihi olan 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Anılan düzenlemeyle ilgili olarak, 2024 / 054 sayılı Sirkülerimizde detaylı açıklamalar yapılmıştır.
İlgili değişikliğin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Bakanlık söz konusu yetkisini, yayımladığı 326 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği (R.G. 27.09.2024 – 32675) ile kullanmıştır.
Sirkülerimizde, söz konusu istisna uygulamasıyla ilgili olarak Tebliğ’de yapılan açıklamalara yer verilmiştir.
 

1. İSTİSNANIN KAPSAMI

İşverenlerce çalışana bedelsiz veya indirimli olarak pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatler de ücret olarak değerlendirilmekte ve ücret hükümlerine göre vergilendirilmektedir.

Hizmet erbabıyla yapılan sözleşmeler kapsamında hizmet erbabına, belirli bir süre işverene bağlı çalışılması veya belirlenen performans ve benzeri kriterlerin sağlanması kaydıyla işverenin veya aynı şirketler topluluğundaki şirketlerin pay senetlerinden bedelsiz veya indirimli satın alma hakkı verilebilmektedir. İstisna kapsamında pay senedinin bedelsiz verildiği durumlarda pay senedinin



verildiği tarih, indirimli pay senedi satın alma hakkı tanınması halinde ise bu hakkın fiilen kullanıldığı tarih itibarıyla menfaat elde edilmiş sayılmaktadır. Bu durumda, çalışana bedelsiz pay senedi verildiği durumlarda pay senedinin rayiç değeri, pay senedinin indirimli alım hakkı verildiği durumlarda ise hakkın kullanıldığı tarihteki pay senedinin rayiç değeri ile çalışana maliyeti arasındaki fark, ücret olarak kabul edilip, vergilendirilmektedir.

Diğer taraftan, 7524 sayılı Kanunla getirilen düzenleme uyarınca, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi niteliğini haiz işverenlerce çalışana bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde olduğu kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin (verildiği tarihteki normal alım – satım değerinin) çalışanın o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisnadır. Çalışana bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde olduğu kabul edilen pay senetlerinin rayiç değeri, yıllık brüt ücretin hesabında dikkate alınmayacaktır.
Diğer taraftan anılan düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih olan 02.08.2024 tarihinden önce çalışanlara bedelsiz veya indirimli olarak verilmiş olan ve rayiç değeri üzerinden ücret hükümleri kapsamında vergilendirilmesi gereken pay senetleri için istisna hükmünden faydalanılamaz.
 

2. İSTİSNADAN YARARLANMA ŞARTLARI ve UYGULANMASI

İstisna hükmünün uygulanabilmesi için çalışanlarına pay senedi veren şirketin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi niteliğini haiz olması gerekmektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca yayımlanan “Teknogirişim Stratejisi” dokümanında “teknik tanım olarak teknogirişim, teknoloji ve yenilik odaklı faaliyetler yürüten, hızlı büyüme potansiyeline sahip, ölçeklenebilir bir iş fikri olan en fazla 10 yaşındaki girişim şirketi olarak tanımlanmıştır.”

Pay senetleri verilmek suretiyle sağlanan menfaatin istisnaya konu edilecek kısmı, çalışanın o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşamayacaktır.
Söz konusu istisnanın çalışana pay senetlerinin verildiği tarihin içinde bulunduğu dönemde uygulanması esas olup, bu pay senetlerinin belirli bir süre elde tutulması şarttır.

Hizmet erbabı tarafından iktisap edilen pay senetlerinin iktisap tarihinden itibaren;
 

• Üç tam yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı,
• Dört ila altı yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %75’i,
• Yedi ila on iki yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %25’i,

vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.

Pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerde istisna tutarının hesabında, pay senedi verilen çalışanın o yıldaki brüt ücret tutarı esas alınacaktır. Ancak, pay senedinin verildiği tarihte hizmet erbabının bir yıllık brüt ücret tutarının tam olarak tespit edilememesi halinde, pay senetlerinin verildiği tarihteki bir aylık brüt ücret tutarının 12 ile çarpılması sonucu bulunan tutar kendisine pay senedi verilen hizmet erbabının bir yıllık brüt ücreti olarak dikkate alınabilecektir.

Pay senedinin verildiği tarihte çalışanın ilgili yıldaki brüt ücretinin tam olarak tespit edilememesi nedeniyle pay senedinin verildiği aydaki brüt ücret tutarının 12 ile çarpılması sonucu bulunan tutar, yıl sonunda hizmet erbabının gerçekleşen yıllık brüt ücret tutarı ile karşılaştırılacaktır. Yıllık gerçekleşen brüt ücret tutarının istisna kapsamında dikkate alınan yıllık brüt ücret tutarından fazla veya eksik olması halinde ilgili muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır. Buna göre şayet fazla yararlanılmışsa, düzeltme beyannamesi verilerek, eksik ödenen vergi, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle tahsil edilir.

Diğer taraftan istisnadan az yararlanılmışsa, verilecek düzeltme beyannamesiyle, fazla ödenen verginin iadesi talep edilmelidir. Bu durumda, vergi dairesine iade talebinin gerekçesini anlatan bir dilekçe verilmesini tavsiye ediyoruz.
Anılan düzeltme işlemlerine muhatap olmamak için görüşümüz; yıllık brüt ücret tutarının netleşecek olması nedeniyle, ilgili payların yıl sonlarında çalışana verilmesidir.

Çalışana bedelsiz veya indirimli olarak verilen pay senetleri dolayısıyla yararlanılan istisnaya ilişkin şartların ihlali halinde istisna uygulaması nedeniyle alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, söz konusu pay senetlerinin çalışan tarafından elden çıkarıldığı tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren başlayacaktır.

İstisna uygulamasına konu şartların ihlali halinde (örneğin çalışanın pay senetlerini 2 yıl içerisinde elden çıkarması), istisna uygulaması nedeniyle alınmayan vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle işverenden tahsil edilecektir. İşveren, çalışanın pay senetlerini elden çıkardığını vergi dairesine Tebliğin 2 numaralı Ekinde yer alan dilekçe ile bildirmesi gereklidir. Buna göre vergi dairesince gerekli tarhiyatlar yapılacak olup, istisnanın uygulandığı döneme ait muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin düzeltilmesi gerekmeyecektir.

Çalışana, işverenin de içinde bulunduğu şirketler topluluğundaki diğer şirketlerin pay senetlerinin verilmesi durumunda da söz konusu istisnadan faydalanılması mümkün olacaktır.

Hizmet erbabına, işverenin aktifinde yer alan aynı şirketler topluluğundaki şirketlerin pay senetleri bedelsiz veya indirimli olarak verilebileceği gibi bu pay senetlerinin aynı şirketler topluluğundaki diğer şirketler tarafından doğrudan hizmet erbabına verilmesi de mümkündür. Her hâlükârda bedelsiz veya indirimli olarak pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatler, işveren şirket tarafından hizmet erbabına ödenen ücret olarak kabul edilecektir.

Diğer taraftan, ücret istisnasını uygulamak isteyen işverenlerin Tebliğin 1 no.lu ekinde yer alan “Hizmet Erbabına Pay Senedi Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlerde Ücret İstisnasına İlişkin Bildirim”i doldurarak, pay senetlerinin verildiği aya ait muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ekinde vermeleri gerekmektedir.

Tebliğ’de istisna uygulamasına ilişkin olarak detaylı örnekler verilmiştir.