VERGİ 2024-005
7491 SAYILI TORBA KANUN’LA YAPILAN VERGİSEL DÜZENLEMELER
Uzunca süre önce Türliye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilerek Genel Kurul’a sevk edilen fakat araya bütçe görüşmeleri girdiği için görüşülmesi yarıda kalan Torba Kanun nihayet Genel Kurul’da görüşülerek kabul edilmiş ve 7491 sıra numarasıyla ve “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” başlığıyla 28.12.2023 tarihli ve 32413 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
Söz konusu Kanun (işbu Sirkülerimizde bundan sonra Torba Kanun olarak anılacaktır) vergisel konularda çok sayıda ve önemli düzenlemeler ihtiva etmektedir. Bu düzenlemeler işbu Sirkülerimizde özet olarak belirtilmiştir. Bunlardan önemli olduğunu düşündüğümüz bazı düzenlemelere ilişkin daha detaylı açıklamalarımıza ilerleyen günlerde yayımlayacağımız Sirkülerlerimizde yer verilecektir.
Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) geçici 33 üncü maddesi uyarınca, bilanço usulüne tabi mükellefler 31.12.2023 tarihli bilançolarını enflasyon verilerine bağlı olmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutmak zorundadırlar. Bunlar enflasyon verilerine bağlı olarak (son üç yılın Yİ-ÜFE artışının %100 ve son yılın Yİ-ÜFE artışının %10’u aşması halinde) 2024 ve devamında da enflasyon düzeltmesi yapmak zorundadırlar.
Torba Kanun’un 17 nci maddesi ile VUK’un geçici 33 üncü maddesinde yapılan düzenlemeyle; bankalar, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki şirketler, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapması ancak bunların düzeltmeden kaynaklanan kar ve zararlarının kurumlar vergisini etkilememesi öngörülmüştür.
Buna göre; bu kurumlar, enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan diğer mükellefler gibi 31.12.2023 tarihli mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklar ve bu düzeltme sonucu oluşan kâr/zarar farkını geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında göstereceklerdir. Bu kurumların 2023 yılı bilançolarının düzeltmesinde herhangi bir değişiklik yoktur.
Bununla birlikte; VUK’un geçici 33 üncü maddesinde yapılan değişiklikle, bu kurumların 2024 ve 2025 yılında yapacakları enflasyon düzeltmesi için farklı bir uygulama getirilmiştir. Değişikliğe göre, bu kurumlar da 2024 ve 2025 yıllarında enflasyon düzeltmesi yapacaklar ancak bu düzeltmeler nedeniyle ortaya çıkan kar veya zarar kurumlar vergisi matrahıyla ilişkilendirilmeyecektir. Bu farklılık dışında, bu kurumların 2024 ve 2025 yıllarında yapacağı enflasyon düzeltmesinde diğer hükümler aynen uygulanacaktır. Diğer bir deyişle, bu kurumlar parasal olmayan aktif ve pasiflerini düzeltmeye tabi tutacaklar, düzeltilmiş değerler üzerinden amortisman ayırabilecekler, iştraklerine ilişkin düzeltme farklarını maliyet olarak kabul edebileceklerdir.
Yapılan düzenleme ile Cumhurbaşkanına bu uygulamayı geçici vergi dönemleri dahil 2026 hesap döneminde de uygulatma yetkisi verilmiştir.
Bunların dışında kalan diğer tüm bilanço usulüne tabi mükelleflerin 2024 ve 2025 yılı düzeltmeleri açısından herhangi bir değişiklik öngörülmemiştir. Bunlar şartların varlığı halinde geçici vergi dönemlerinden başlayarak 2024 ve devamı yıllarda enflasyon düzeltmesi yapacaklardır. Bu düzeltmeler nedeniyle oluşan kar veya zararlar gelir tablosuna giderek ticari kazancı ve matrahı etkileyecektir.
VUK’un geçici 30 uncu maddesi uyarınca, bu maddenin yürürlüğe girdiği 1.5.2018 tarihinden 31.12.2023 tarihine kadar sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerce münhasıran imalat sanayiinde veya 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamında faaliyette bulunan mükelleflerce münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere iktisap edilen yeni makina ve teçhizat ile aynı tarihe kadar yatırım teşvik belgesi kapsamında iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, Maliye Bakanlığınca bu Kanunun 315 inci maddesine göre tespit ve ilan edilen faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplanabilmektedir.
Torba Kanun’la yapılan düzenleme ile bu süre 31.12.2024 tarihine uzatılmıştır. Buna göre, söz konusu mükellefler bu süre sonuna kadar aldıkları kapsam dahilindeki iktisadi kıymetlerini normal sürenin yarısı kadar bir sürede itfa edebileceklerdir.
Torba Kanunla VUK’a eklenen mükerrer 413 üncü maddeyle; Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinde yer alan ve bu Kanunun 5 inci maddesi kapsamında üçüncü kişilerle paylaşılabilecek bilgilerin, anılan madde hükümleri çerçevesinde genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ve tüzel kişilerle paylaşılması karşılığında sorgu veya dönen kayıt başına 25 kuruştan az olmamak üzere katılma payı alınması öngürülmüştür.
Buna göre; katılma payının tutarı, sorgulanan veya dönen verinin sayısı, boyutu ve kapsamı, verinin sorgulama dışında toplu olarak paylaşılması durumunda paylaşılan verinin sayısı, boyutu, kapsamı ve mükellef sayısı ayrı ayrı veya birlikte dikkate alınarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenebilecektir. Bakanlık, kanunları gereğince mükelleflerden alabilecekleri bilgileri Başkanlık sistemlerinden alan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarından, paylaşılan verinin türü ve paylaşılma şeklini de dikkate alarak katılma payı almamaya veya daha düşük tutarlı almaya yetkili kılınmıştır. Katılma payları, yeni bir belirleme yapılmadığı sürece, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak bu Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır. Ödenecek katılma payı tutarının belirlenmesine esas olan sorgu, dönen kayıt veya toplu olarak paylaşılan veri miktarının belirlenmesinde Gelir İdaresi Başkanlığı kayıtları esas alınacaktır.
Katılma payları, takvim yılının üçer aylık dönemleri itibarıyla Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından paylaşılan veriler üzerinden hesaplanacak ve üç aylık dönemi takip eden ayın sonuna kadar veri paylaşılanlara bildirilecektir. Katılma payları bildirimin yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar Bakanlık merkez muhasebe birimine ödenecektir.
Süresinde ödeme yapmayanlarla ödeme yapılıncaya kadar bilgi paylaşımı yapılmayacaktır. Süresinde ödenmeyen katılma payları gecikme zammı ile birlikte 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre vergi dairelerince takip ve tahsil edilecektir.
Gelir Vergisi Kanununun (GVK) 20/B maddesi uyarınca internet üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içeriklerin paylaşılması suretiyle elde edilen kazançlar için istisna uygulanmaktadır.
Yapılan değişiklikle; internetin yanı sıra benzeri elektronik ortamlardan sunulan hizmetler de istisna kapsamına alınmıştır. Bunun yanı sıra bu ortamlarda sunulan bireysel kurs, eğitim, veri işleme ve geliştirme, ürün tanıtımı gibi hizmetler de istisna uygulamasına dahil edilmiştir. Bu hizmetlere ilişkin bedelleri hizmeti sunanlara aktaran bankalar tarafından bu ödemeler üzerinden %15 stopaj yapılacağı tabiidir.
GVK’nın 22 nci maddesine eklenen 4 üncü fıkrayla; kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan anonim ve limited şirket niteliğindeki kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı aşağıdaki şartların sağlanması halinde gelir vergisinden istisna edilmiştir.
Düzenlemeyle Cumhurbaşkanına gerek bu fıkradaki gerekse tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısının gelir vergisinden istisna edilmesini sağlayan mevcut 3 üncü fıkradaki istisna oranını ve bu fıkrada yer alan asgari %50 oranında ortak olma şartını ayrı ayrı veya birlikte sıfıra kadar indirme veya %100 e kadar artırma yetkisi verilmiştir.
Torba Kanunla yapılan bir başka bir önemli düzenleme de, GVK’nın 40/1 maddesinin parantez içi hükmünde yer alan götürü gider uygulamasının kaldırılmasıdır. Bilindiği üzere, bu düzenleme uyarınca, ihracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak üzere yurt dışındaki bu işlerle ilgili belgesiz giderlerini kazançlarından indirebiliyorlardı.
Yapılan düzenleme ile bu imkan 1.1.2024 yılından itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere kaldırılmıştır. 2023 yılı kazançlarının belirlenmesinde ise binde beş götürü gider imkanından yararlanılabilecektir.
GVK’nın 89/13 maddesi uyarınca Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan aşağıdaki hizmetlerden elde edilen gelirin yarısı vergiye tabi kazancın belirlenmesinde kazançtan indirilebilmektedir:
Bu düzenleme 1.1.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde (28.12.2023) yürürlüğe girdiğinden, 2023 yılında elde edilen bu gelirler nedeniyle %80 oranında indirimden yararlanabilmek için 2023 yılında elde edilen bu kazançların tamamının 25.03.2024 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi gerekmektedir.
Diğer yandan Cumhurbaşkanına istisna oranını %100 e kadar artırma ve Türkiye’ye transferi gereken kazancı sıfıra kadar indirme ve kanuni seviyesine kadar artırma yetkisi verilmiştir.
GVK’nın 94/3 maddesi uyarınca, yıllara sari inşaat ve onarım işi yapanlara yapılan ödemeler halen %5 oranında stopaja tabidir. Torba Kanunla yapılan düzenlemeyle, Cumhurbaşkanına yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ilişkin stopaj oranını işin kamu kurum ve kuruluşları ile bunlara bağlı, ilgili ve ilişkili kurumlara taahhüt edilip edilmemesine ve bunların genel veya özel bütçeli idare kapsamında olup olmamasına, süresine, nevine ve yüklenicinin ana yüklenici, alt yüklenici ya da tam ve dar mükellef olmasına göre ayrı ayrı veya birlikte farklı stopaj oranı belirleme yetkisi verilmiştir.
Aynı yetki aynı kapsamda olmak üzere KVK’nın 15 ve 30 uncu maddelerine de eklenmiştir.
Bilindiği gibi GVK’nın geçici 67 nci maddesi, bazı değer artış kazançları ile menkul sermaye iradı ödemelerinden ödemeyi yapan banka ve aracı kurumların stopaj yapmasını düzenlemektedir.
Maddede stopaj oranlarını belli sınırlar dahilinde belirleme konusunda Cumhurbaşkanına verilen yetkiler mevcuttur. Torba Kanunla bu yetkilerin sınırında bazı değişiklikler yapılmıştır. Buna göre; madde kapsamındaki kar payı ve faiz gelirleri için öngörülen kanuni oranları değiştirme yetkisi sınırı %40 olarak yeniden belirlenmiş, bunun yanı sıra sermaye piyasası araçlarını ihraç edenler, ihraç veya iktisap tarihi, hesap türü, hesap açılış tarihi itibariyle belirleme yetkisi verilmiş ve bunlar için geçerli olan kanuni oranı belirleme sınırı %40 olarak yeniden tayin edilmiştir.
GVK’nın geçici 72 inci maddesine göre sporculara yapılan ücret ödemeleri, normal gelir vergisi tarifesinden farklı tarifeye bağlanmış bulunmaktadır. Bu tarifeyi belirleyen GVK’nın geçici 72 nci maddesi 31.12.2023 tarihine kadar geçerliyken, yapılan düzenlemeyle bu tarih 31.12.2028 olarak yeniden belirlenerek sporcular için geçerli stopaj tarifesinin 5 yıl daha uygulanması sağlanmıştır.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (KVK) 4/p maddesine eklenen ibareyle; katılım bankalarının ortağı olduğu ve katuılım bankacılığı ilke ve esaslarına uygun her türlü finansman için kefalet vermek amacıyla kurulan Katılım Finans Kefalet Anonim Şirketi kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur.
KVK’nın 5/b maddesine eklenen hükümle; kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan anonim ve limited şirket niteliğindeki kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı aşağıdaki şartların sağlanması halinde kurumlar vergisinden vergisinden istisna edilmiştir.
• Bu kurumların ödenmiş sermayesine asgari %50 oranında sahip olmak
• Temettü gelirinin tamamını yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer etmek
Bu istisna 1.1.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde (28.12.2023) yürürlüğe girdiği için 2023 yılında elde edilen şartları sağlayan temettü gelirlerinin yarısı da bu gelirlerin 25.04.2024 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla kurumlar vergisinden istisna olacaktır.
KVK’nın 5/b maddesinde yer alan yurt dışı iştirak kazançlarına ilişkin mevcut düzenlemeler ise devam etmektedir.
Düzenlemeyle ayrıca Cumhurbaşkanına KVK’nın istisnalara ilişkin 5 inci maddesinde yer alan vergi yüküne ilişkin oranları ayrı ayrı veya birlikte sıfıra kadar indirme veya kurumlar vergisi oranına kadar artırma, diğer oranları ayrı ayrı veya birlikte sıfıra kadar indirme veya %100’e kadar artırma yetkisi verilmiştir.
KVK’nın 10/ğ maddesi uyarınca Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan aşağıdaki hizmetlerden elde edilen gelirin yarısı vergiye tabi kazancın belirlenmesinde kazançtan indirilebilmektedir.
- Mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi hizmetleri
- Planlama, tanıtım, satış, satış sonrası hizmetler, marka yönetimi, finansal yönetim, teknik destek, Ar-Ge, tasarım, dış tedarik, yeni geliştirilen ürünlerin test edilmesi, laboratuvar, araştırma ve analiz, sanayi, turizm, inşaat, tarım, savunma, reklam, internet ve e-ticaret, çevre, sağlık, basın, kültür-sanat, sigorta, enerji, spor ve denizcilik, iç ve dış ticaret, lojistik ve ulaştırma alanlarında verilen mesleki eğitim hizmetleri
- İlgili Bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak verilen eğitim ve sağlık hizmetleri
Torba Kanunla yapılan düzenlemeyle; bu faaliyetlerden elde edilen kazançlara ilişkin indirim imkanı, bu kazançların tamamının kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla %80 e çıkarılmıştır. Bu düzenleme uyarınca kazancın tamamının Türkiye’ye getirilmemesi halinde hiçbir indirimden yararlanılamayacaktır.
Bu düzenleme 1.1.2023 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde (28.12.2023) yürürlüğe girdiğinden, 2023 yılında elde edilen bu gelirler nedeniyle %80 oranında indirimden yararlanabilmek için 2023 yılında elde edilen bu kazançların tamamının 25.04.2024 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi gerekmektedir.
Diğer yandan Cumhurbaşkanına istisna oranını %100 e kadar artırma ve Türkiye’ye transferi gereken kazancı sıfıra kadar indirme ve kanuni seviyesine kadar artırma yetkisi verilmiştir.
Bilindiği gibi 7456 sayılı Kanunla yapılan düzenleme uyarınca; 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere, kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere ihracat kazançlarına %5 indirimli kurumlar vergisi uygulanmaktadır.
Torba Kanunla yapılan düzenleme uyarınca, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak imalatçı ve tedarikçi kurumların, dış ticaret sermaye şirketleri (DTSŞ) veya sektörel dış ticaret şirketleri (SDTŞ) üzerinden gerçekleştirdikleri ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlara da bu indirim uygulanabilecektir.
Bu düzenlemeye kadar DTSŞ veya SDTŞ vasıtasıyla yapılan aracılı ihracatlarda imalatçı veya tedarikçi şirketlerin %5 indirimli orandan yararlanabilmeleri mümkün görülmüyordu. Yapılan bu düzenlemeyle; bu %5 indirimden imalatçı veya tedarikçilerin yararlanması imkanı getirilmiştir. Diğer yandan, DTSŞ veya SDTŞ statüsü olmayan şirketler vasıtasıyla yapılan ihracatlarda bu %5 indirimden imalatçı veya tedarikçiler değil sadece ihracatı yapan kurumlar yararlanabilecektir.
Düzenleme 1.1.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde (28.12.2023) yürürlüğe girdiğinden, bu kapsama giren imalatçı ve tedarikçilerin bu satışlarından elde ettikleri kazançları için 2023 kurumlar vergisi beyannamelerinde söz konusu %5 indirimden yararlanabilmeleri mümkündür.
KVK’nın geçici 14 üncü maddesiyle; kurumların 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2021/4. dönem geçici vergi beyannamesinin verildiği tarihe kadar kur korumalı TL mevduata yatırmaları halinde bunların 1.10.2021-31.12.2021 tarihleri arasındaki kur farkı gelirleri ve dönüşümde ortaya çıkan kur farkları ile bu hesaplardan elde edilen faiz gelirleri ve diğer gelirlerin kurumlar vergisinden istisna olduğu hüküm altına alınmıştır. Daha sona maddeye eklenen düzenlemeyle, kurumların 31.3.2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralar için de aynı istisna düzenlemesi getirilmiş, ayrıca Cumhurbaşkanına 31.12.2023 tarihine kadar geçici vergi dönemleri sonu itibariyle mevcut bilançolardaki yabancı paraların kur korumalı TL mevduata yatırılması halinde bunların faiz gelirleri ve diğer gelirlerinin kurumlar vergisinden istisna tutulması yetkisi verilmiştir. Cumhurbaşkanı bu yetkisini 30.6.2023 tarihli bilançolara kadar her geçici vergi dönemi için kullanmıştır. Ancak 30.9.2023 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar için bu yetki kullanılmamıştır.
Torba Kanunla, maddede yer alan 31.12.2023 ifadeleri 30.6.2024 olarak değiştirilmiş bulunmaktadır. Buna göre; 31.12.2021 ila 30.6.2023 tarihleri arasındaki bilançolarda yer alan yabancı paralar için ilgili istisnalar bunların 30.6.2024 tarihine kadar kur korumalı hesaplarda yenilenmesi halinde geçerli olacaktır. 30.9.2023 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar için Cumhurbaşkanınca bir yetki kullanılmadığından bunlar için hali hazırda bu istisnalardan yararlanılması söz konusu değildir.
Diğer yandan Cumhurbaşkanına verilen yetkinin süresi de 30.6.2024 tarihine kadar uzatılmış, ayrıca 30.6.2024 tarihinden itibaren her defasında altı ayı geçmeyen süreler halinde üç defa uzatma, kazanç istisnasını yüzde sıfıra kadar indirme veya kanuni seviyesine kadar artırma, istisna oranını hesap türü, hesapların vadesi ve hesap açılış tarihine göre ayrı ayrı veya birlikte belirleme yetkisi verilmiştir. Cumhurbaşkanının bu yetkilerini kullanması halinde, yetki kullandığı bilançolarda yer alan yabancı paralar için de ilgili istisnaların uygulanacağı tabiidir.
İşbu düzenlemeler aynı tarihli bilançolarda yer alan altın hesapları için de geçerlidir.
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (KDVK) 29/1 maddesine eklenen üçüncü fıkra hükmü uyarınca, vergi sorumlularınca yapılan KDV tevkifatı ödenmedikçe 1 no.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılamayacaktır.
Bilindiği üzere, bu düzenlemeye kadar sorumlu sıfatıyla beyan edilen KDV’nin 1 no.lu beyannamede indirimi için bunun ödenmesi şartı aranmıyordu. Bu düzenleme ile 1.1.2024 tarihinden itibaren verilecek beyannamelerde sorumlu sıfatıyla ödenen KDV’nin indirilebilmesi için 2 ve 3 no.lu KDV beyannameleri ile beyan edilen KDV’nin ödenmesi gerekmektedir. Bu değişikliğe uygun olarak yine 1.1.2024 tarihinden itibaren verilecek 2 ve 3 no.lu KDV beyannamelerinin verilme süresi takip eden ayın 24 ünden 21 ine alınmış ve bunun ödenmesi için verilen süre de takip eden ayın 23’ü olarak yeniden belirlenmiştir.
Bilindiği üzere; KDVK’nın 36 ncı maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı’nın KDV’nin indirim hakkını kısmen veya tamamen kaldırma veya yeniden koyma ve bu şekilde indirim hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirleme, süresi içinde iadesi talep edilmeyen ve indirim yoluyla giderilmek üzere sonraki dönemlere devrolunan katma değer vergisinin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak yazılmasına imkân verme ve iade talebinde bulunulabilecek asgari tutarı belirleme yetkisi vardır.
Bu defa maddede yapılan değişiklikle Cumhurbaşkanına, indirim hakkının yanı sıra iade hakkının kısmen veya tamamen kaldırılması yetkisi verilmiştir.
Torba Kanunla KDVK’nın bazı geçici düzenlemelerinin süreleri uzatılmış bulunmaktadır. Buna göre;
Bu konudaki ihtilafları önlemek amacıyla Torba Kanunla ÖTV Kanuna eklenen bir hükümle, Maliyenin mevcut görüşü doğrultusunda serbest bölgeye yapılan teslimlerin ÖTV bakımından ihracat istisnası kapsamında olmadığı açık yasal düzenlemeye bağlanmıştır.
Her ne kadar değişiklik gerekçesinde, bu değişikliğin mevcut uygulamanın devamı mahiyetinde olduğu belirtilse de yargı kararları ile de sabit ve tartışmasız olduğu üzere, böyle bir değişiklikten önce ÖTV istisnasını engelleyen yasal bir durum bulunmamaktadır. Bu nedenle ilgili değişiklik, yürürlük tarihinden sonraki işlemleri etkileyecektir.
ÖTV Kanunu uyarınca motorlu araç ticareti yapanlar arasında yapılan teslimler ÖTV’ye tabi değildir.
ÖTV Kanunu’nun 2/1-d maddesinde “motorlu araç ticareti yapanlar”, değişiklik öncesinde, kayıt ve tescile tabi olan taşıtları satmak üzere imal, inşa veya ithal edenler ile fabrika, ana bayi, bölge bayii, bayi, yetkili satıcı, acenteler ve Maliye Bakanlığınca bu nitelikte olduğu tespit edilenler olarak tanımlanmıştı.
Bununla birlikte, Kanunda yer almamasına rağmen ilgili Tebliğde, bayilik, yetkili satıcılık veya acentelik ilişkisinin noter nezdinde yapılmış sözleşme ile tesis edilmiş olması şartı aranmaktaydı.
Motorlu araç ticareti yapanlar arasında yapılan sözleşmelerin noterde düzenlenmesi gerektiğine yönelik ikincil mevzuatta yer alan bu düzenleme, ÖTV Kanununda dayanağı bulunmadığı gerekçesiyle yargıda ihtilaf konusu yapılmıştır.
Torba Kanunla ÖTV Kanunu’nun 2/1-d maddesinde yer alan “ana bayi” ifadesinden önce gelmek üzere “resmi şekilde düzenlenen sözleşmesi bulunan” ibaresi eklenmek suretiyle söz konusu düzenlemeye Kanunda açıkça yer verilmesi sağlanmıştır.
ÖTV Kanunu’nun değişiklik öncesi geçici 6 ncı maddesinde, 31.12.2023 tarihine kadar bu Kanuna ekli (IV) sayılı listenin “8517.12.00.00.11 Alıcısı bulunan verici portatif (cellular) telsiz telefon cihazları” sırası kapsamındaki malların karşısında gösterilen orana göre hesaplanan verginin, bu malların her bir adedi için 160 Türk Lirasından az olması halinde, orana göre hesaplanan vergi yerine her bir adet için 160 Türk Lirası vergi alınacağı belirtilmekteydi.
Torba Kanunla, bu maddede yer alan 31.12.2023 ibaresi 31.12.2033 olarak değiştirilerek, bu maddenin uygulama süresi 10 yıl daha uzatılmıştır.
Yine anılan maddede yer alan vergi tutarının 213 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle günün sosyal, ekonomik ve mali ihtiyaçlarına uygun olarak güncellenmesine yönelik bir düzenleme de maddeye eklenmiştir.
Torba Kanunla 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 29 ncu maddesinde yapılan değişikliklerle;
Uzunca süre önce Türliye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilerek Genel Kurul’a sevk edilen fakat araya bütçe görüşmeleri girdiği için görüşülmesi yarıda kalan Torba Kanun nihayet Genel Kurul’da görüşülerek kabul edilmiş ve 7491 sıra numarasıyla ve “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” başlığıyla 28.12.2023 tarihli ve 32413 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
Söz konusu Kanun (işbu Sirkülerimizde bundan sonra Torba Kanun olarak anılacaktır) vergisel konularda çok sayıda ve önemli düzenlemeler ihtiva etmektedir. Bu düzenlemeler işbu Sirkülerimizde özet olarak belirtilmiştir. Bunlardan önemli olduğunu düşündüğümüz bazı düzenlemelere ilişkin daha detaylı açıklamalarımıza ilerleyen günlerde yayımlayacağımız Sirkülerlerimizde yer verilecektir.
- Vergi Usul Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler
-
- VUK’un Geçici 33 üncü Maddesi Uyarınca 2024 ve 2025 Yıllarında Yapılacak Enflasyon Düzeltmesinin Sonuçları Banka ve Sigorta Şirketleri ile Bazı Finans Kurumlarını Etkilemeyecektir
Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) geçici 33 üncü maddesi uyarınca, bilanço usulüne tabi mükellefler 31.12.2023 tarihli bilançolarını enflasyon verilerine bağlı olmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutmak zorundadırlar. Bunlar enflasyon verilerine bağlı olarak (son üç yılın Yİ-ÜFE artışının %100 ve son yılın Yİ-ÜFE artışının %10’u aşması halinde) 2024 ve devamında da enflasyon düzeltmesi yapmak zorundadırlar.
Torba Kanun’un 17 nci maddesi ile VUK’un geçici 33 üncü maddesinde yapılan düzenlemeyle; bankalar, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki şirketler, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapması ancak bunların düzeltmeden kaynaklanan kar ve zararlarının kurumlar vergisini etkilememesi öngörülmüştür.
Buna göre; bu kurumlar, enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan diğer mükellefler gibi 31.12.2023 tarihli mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklar ve bu düzeltme sonucu oluşan kâr/zarar farkını geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında göstereceklerdir. Bu kurumların 2023 yılı bilançolarının düzeltmesinde herhangi bir değişiklik yoktur.
Bununla birlikte; VUK’un geçici 33 üncü maddesinde yapılan değişiklikle, bu kurumların 2024 ve 2025 yılında yapacakları enflasyon düzeltmesi için farklı bir uygulama getirilmiştir. Değişikliğe göre, bu kurumlar da 2024 ve 2025 yıllarında enflasyon düzeltmesi yapacaklar ancak bu düzeltmeler nedeniyle ortaya çıkan kar veya zarar kurumlar vergisi matrahıyla ilişkilendirilmeyecektir. Bu farklılık dışında, bu kurumların 2024 ve 2025 yıllarında yapacağı enflasyon düzeltmesinde diğer hükümler aynen uygulanacaktır. Diğer bir deyişle, bu kurumlar parasal olmayan aktif ve pasiflerini düzeltmeye tabi tutacaklar, düzeltilmiş değerler üzerinden amortisman ayırabilecekler, iştraklerine ilişkin düzeltme farklarını maliyet olarak kabul edebileceklerdir.
Yapılan düzenleme ile Cumhurbaşkanına bu uygulamayı geçici vergi dönemleri dahil 2026 hesap döneminde de uygulatma yetkisi verilmiştir.
Bunların dışında kalan diğer tüm bilanço usulüne tabi mükelleflerin 2024 ve 2025 yılı düzeltmeleri açısından herhangi bir değişiklik öngörülmemiştir. Bunlar şartların varlığı halinde geçici vergi dönemlerinden başlayarak 2024 ve devamı yıllarda enflasyon düzeltmesi yapacaklardır. Bu düzeltmeler nedeniyle oluşan kar veya zararlar gelir tablosuna giderek ticari kazancı ve matrahı etkileyecektir.
-
- Sanayi Sicil Belgesini Haiz İmalatçılar ile Ar-Ge Faaliyetiyle Uğraşanların Yarı Süreli Amortisman Ayırma İmkanları Bir Yıl Daha Uzatılmıştır
VUK’un geçici 30 uncu maddesi uyarınca, bu maddenin yürürlüğe girdiği 1.5.2018 tarihinden 31.12.2023 tarihine kadar sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerce münhasıran imalat sanayiinde veya 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamında faaliyette bulunan mükelleflerce münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere iktisap edilen yeni makina ve teçhizat ile aynı tarihe kadar yatırım teşvik belgesi kapsamında iktisap edilen yeni makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, Maliye Bakanlığınca bu Kanunun 315 inci maddesine göre tespit ve ilan edilen faydalı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınmak suretiyle hesaplanabilmektedir.
Torba Kanun’la yapılan düzenleme ile bu süre 31.12.2024 tarihine uzatılmıştır. Buna göre, söz konusu mükellefler bu süre sonuna kadar aldıkları kapsam dahilindeki iktisadi kıymetlerini normal sürenin yarısı kadar bir sürede itfa edebileceklerdir.
-
- Gelir İdaresi Başkanlığı Sistemlerinden Bilgi Alabilmek İçin Bilgi Başına 25 Kuruştan Az Olmamak Üzere Katılım Payı Alınabilecektir
Torba Kanunla VUK’a eklenen mükerrer 413 üncü maddeyle; Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinde yer alan ve bu Kanunun 5 inci maddesi kapsamında üçüncü kişilerle paylaşılabilecek bilgilerin, anılan madde hükümleri çerçevesinde genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ve tüzel kişilerle paylaşılması karşılığında sorgu veya dönen kayıt başına 25 kuruştan az olmamak üzere katılma payı alınması öngürülmüştür.
Buna göre; katılma payının tutarı, sorgulanan veya dönen verinin sayısı, boyutu ve kapsamı, verinin sorgulama dışında toplu olarak paylaşılması durumunda paylaşılan verinin sayısı, boyutu, kapsamı ve mükellef sayısı ayrı ayrı veya birlikte dikkate alınarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenebilecektir. Bakanlık, kanunları gereğince mükelleflerden alabilecekleri bilgileri Başkanlık sistemlerinden alan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarından, paylaşılan verinin türü ve paylaşılma şeklini de dikkate alarak katılma payı almamaya veya daha düşük tutarlı almaya yetkili kılınmıştır. Katılma payları, yeni bir belirleme yapılmadığı sürece, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak bu Kanun uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır. Ödenecek katılma payı tutarının belirlenmesine esas olan sorgu, dönen kayıt veya toplu olarak paylaşılan veri miktarının belirlenmesinde Gelir İdaresi Başkanlığı kayıtları esas alınacaktır.
Katılma payları, takvim yılının üçer aylık dönemleri itibarıyla Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından paylaşılan veriler üzerinden hesaplanacak ve üç aylık dönemi takip eden ayın sonuna kadar veri paylaşılanlara bildirilecektir. Katılma payları bildirimin yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar Bakanlık merkez muhasebe birimine ödenecektir.
Süresinde ödeme yapmayanlarla ödeme yapılıncaya kadar bilgi paylaşımı yapılmayacaktır. Süresinde ödenmeyen katılma payları gecikme zammı ile birlikte 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre vergi dairelerince takip ve tahsil edilecektir.
- Gelir Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler
-
- İnternetin Yanı Sıra Benzeri Elektronik Ortamlar Üzerinden Sunulan Hizmetler de Gelir Vergisinden İstisna Edilmiştir
Gelir Vergisi Kanununun (GVK) 20/B maddesi uyarınca internet üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içeriklerin paylaşılması suretiyle elde edilen kazançlar için istisna uygulanmaktadır.
Yapılan değişiklikle; internetin yanı sıra benzeri elektronik ortamlardan sunulan hizmetler de istisna kapsamına alınmıştır. Bunun yanı sıra bu ortamlarda sunulan bireysel kurs, eğitim, veri işleme ve geliştirme, ürün tanıtımı gibi hizmetler de istisna uygulamasına dahil edilmiştir. Bu hizmetlere ilişkin bedelleri hizmeti sunanlara aktaran bankalar tarafından bu ödemeler üzerinden %15 stopaj yapılacağı tabiidir.
-
- Kanuni ve İş Merkezi Türkiye’de Bulunmayan Şirketlere En Az %50 İştiraki Olan Gerçek Kişilerin Bu Şirketlerden Elde Ettikleri Temettü Gelirlerinin Yarısı, Gelirin Gelir Vergisi Beyannamesinin Verilmesi Gereken Tarihe Kadar Türkiye’ye Transfer Edilmesi Şartıyla Gelir Vergisinden İstisna Edilmiştir
GVK’nın 22 nci maddesine eklenen 4 üncü fıkrayla; kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan anonim ve limited şirket niteliğindeki kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı aşağıdaki şartların sağlanması halinde gelir vergisinden istisna edilmiştir.
- Bu kurumların ödenmiş sermayesine asgari %50 oranında sahip olmak
- Temettü gelirinin tamamını yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer etmek
Düzenlemeyle Cumhurbaşkanına gerek bu fıkradaki gerekse tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısının gelir vergisinden istisna edilmesini sağlayan mevcut 3 üncü fıkradaki istisna oranını ve bu fıkrada yer alan asgari %50 oranında ortak olma şartını ayrı ayrı veya birlikte sıfıra kadar indirme veya %100 e kadar artırma yetkisi verilmiştir.
-
- İhracat, Yurt Dışı İnşaat, Onarma, Montaj ve Taşımacılık Faaliyetlerine ilişkin Binde Beş Oranındaki Götürü Gider Uygulaması Kaldırılmıştır
Torba Kanunla yapılan bir başka bir önemli düzenleme de, GVK’nın 40/1 maddesinin parantez içi hükmünde yer alan götürü gider uygulamasının kaldırılmasıdır. Bilindiği üzere, bu düzenleme uyarınca, ihracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak üzere yurt dışındaki bu işlerle ilgili belgesiz giderlerini kazançlarından indirebiliyorlardı.
Yapılan düzenleme ile bu imkan 1.1.2024 yılından itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere kaldırılmıştır. 2023 yılı kazançlarının belirlenmesinde ise binde beş götürü gider imkanından yararlanılabilecektir.
-
- Yurt Dışına Verilen Mimarlık, Mühendislik, Tasarım, Yazılım, Tıbbi Raporlama, Muhasebe Kaydı Tutma, Çağrı Merkezi, Ürün Testi, Sertifikasyon, Veri Saklama, Veri İşleme, Veri Analizi ve Bakanlığın Yetkisiyle Belirleyeceği Diğer Bazı Hizmetlerden Elde Edilen Kazançların Yarısının Kazançtan İndirimine İlişkin Düzenleme, Kazancın Tamamının Gelir Vergisi Beyannamesinin Verilmesi Gereken Tarihe Kadar Getirilmesi Şartına Bağlı Olarak Yüzde Sekseninin İndirilebilmesi Şeklinde Değiştirilmiştir
GVK’nın 89/13 maddesi uyarınca Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan aşağıdaki hizmetlerden elde edilen gelirin yarısı vergiye tabi kazancın belirlenmesinde kazançtan indirilebilmektedir:
- Mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi hizmetleri
- Planlama, tanıtım, satış, satış sonrası hizmetler, marka yönetimi, finansal yönetim, teknik destek, Ar-Ge, tasarım, dış tedarik, yeni geliştirilen ürünlerin test edilmesi, laboratuvar, araştırma ve analiz, sanayi, turizm, inşaat, tarım, savunma, reklam, internet ve e-ticaret, çevre, sağlık, basın, kültür-sanat, sigorta, enerji, spor ve denizcilik, iç ve dış ticaret, lojistik ve ulaştırma alanlarında verilen mesleki eğitim hizmetleri
- İlgili Bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak verilen eğitim ve sağlık hizmetleri
Bu düzenleme 1.1.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde (28.12.2023) yürürlüğe girdiğinden, 2023 yılında elde edilen bu gelirler nedeniyle %80 oranında indirimden yararlanabilmek için 2023 yılında elde edilen bu kazançların tamamının 25.03.2024 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi gerekmektedir.
Diğer yandan Cumhurbaşkanına istisna oranını %100 e kadar artırma ve Türkiye’ye transferi gereken kazancı sıfıra kadar indirme ve kanuni seviyesine kadar artırma yetkisi verilmiştir.
-
- Cumhurbaşkanı’na Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşlerine İlişkin Stopaj Oranını İşin Kamu Kurum ve Kuruluşları İle Bunlara Bağlı, İlgili ve İlişkili Kurumlara Taahhüt Edilip Edilmemesine ve Bunların Genel veya Özel Bütçeli İdare Kapsamında Olup Olmamasına, Süresine, Nevine ve Yüklenicinin Ana Yüklenici, Alt Yüklenici ya da Tam ve Dar Mükellef Olmasına Göre Ayrı Ayrı veya Birlikte Farklı Stopaj Oranı Belirleme Yetkisi Verilmiştir
GVK’nın 94/3 maddesi uyarınca, yıllara sari inşaat ve onarım işi yapanlara yapılan ödemeler halen %5 oranında stopaja tabidir. Torba Kanunla yapılan düzenlemeyle, Cumhurbaşkanına yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ilişkin stopaj oranını işin kamu kurum ve kuruluşları ile bunlara bağlı, ilgili ve ilişkili kurumlara taahhüt edilip edilmemesine ve bunların genel veya özel bütçeli idare kapsamında olup olmamasına, süresine, nevine ve yüklenicinin ana yüklenici, alt yüklenici ya da tam ve dar mükellef olmasına göre ayrı ayrı veya birlikte farklı stopaj oranı belirleme yetkisi verilmiştir.
Aynı yetki aynı kapsamda olmak üzere KVK’nın 15 ve 30 uncu maddelerine de eklenmiştir.
-
- Cumhurbaşkanının GVK’nın Geçici 67. Maddesinde Yer Alan Bazı Stopaj Oranlarını Belirleme Yetkisinde Bazı Değişiklikler Yapılmıştır
Bilindiği gibi GVK’nın geçici 67 nci maddesi, bazı değer artış kazançları ile menkul sermaye iradı ödemelerinden ödemeyi yapan banka ve aracı kurumların stopaj yapmasını düzenlemektedir.
Maddede stopaj oranlarını belli sınırlar dahilinde belirleme konusunda Cumhurbaşkanına verilen yetkiler mevcuttur. Torba Kanunla bu yetkilerin sınırında bazı değişiklikler yapılmıştır. Buna göre; madde kapsamındaki kar payı ve faiz gelirleri için öngörülen kanuni oranları değiştirme yetkisi sınırı %40 olarak yeniden belirlenmiş, bunun yanı sıra sermaye piyasası araçlarını ihraç edenler, ihraç veya iktisap tarihi, hesap türü, hesap açılış tarihi itibariyle belirleme yetkisi verilmiş ve bunlar için geçerli olan kanuni oranı belirleme sınırı %40 olarak yeniden tayin edilmiştir.
-
- Sporcu Ücretleri İçin GVK’nın Geçici 72. Maddesiyle Tayin Edilen Stopaj Oranları 31.12.2028 Tarihine Kadar Uygulanacaktır
GVK’nın geçici 72 inci maddesine göre sporculara yapılan ücret ödemeleri, normal gelir vergisi tarifesinden farklı tarifeye bağlanmış bulunmaktadır. Bu tarifeyi belirleyen GVK’nın geçici 72 nci maddesi 31.12.2023 tarihine kadar geçerliyken, yapılan düzenlemeyle bu tarih 31.12.2028 olarak yeniden belirlenerek sporcular için geçerli stopaj tarifesinin 5 yıl daha uygulanması sağlanmıştır.
- Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler
-
- Katılım Finans Kefalet A.Ş. Kurumlar Vergisinden Muaf Tutulmuştur
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (KVK) 4/p maddesine eklenen ibareyle; katılım bankalarının ortağı olduğu ve katuılım bankacılığı ilke ve esaslarına uygun her türlü finansman için kefalet vermek amacıyla kurulan Katılım Finans Kefalet Anonim Şirketi kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur.
-
- Kanuni ve İş Merkezi Türkiye’de Bulunmayan Şirketlere En Az %50 İştiraki Olan Kurumların Bu Şirketlerden Elde Ettikleri Temettü Gelirlerinin Yarısı Gelirin Kurumlar Vergisi Beyannamesinin Verilmesi Gereken Tarihe Kadar Türkiye’ye Transfer Edilmesi Şartıyla Kurumlar Vergisinden İstisna Edilmiştir
KVK’nın 5/b maddesine eklenen hükümle; kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan anonim ve limited şirket niteliğindeki kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı aşağıdaki şartların sağlanması halinde kurumlar vergisinden vergisinden istisna edilmiştir.
• Bu kurumların ödenmiş sermayesine asgari %50 oranında sahip olmak
• Temettü gelirinin tamamını yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer etmek
Bu istisna 1.1.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde (28.12.2023) yürürlüğe girdiği için 2023 yılında elde edilen şartları sağlayan temettü gelirlerinin yarısı da bu gelirlerin 25.04.2024 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla kurumlar vergisinden istisna olacaktır.
KVK’nın 5/b maddesinde yer alan yurt dışı iştirak kazançlarına ilişkin mevcut düzenlemeler ise devam etmektedir.
Düzenlemeyle ayrıca Cumhurbaşkanına KVK’nın istisnalara ilişkin 5 inci maddesinde yer alan vergi yüküne ilişkin oranları ayrı ayrı veya birlikte sıfıra kadar indirme veya kurumlar vergisi oranına kadar artırma, diğer oranları ayrı ayrı veya birlikte sıfıra kadar indirme veya %100’e kadar artırma yetkisi verilmiştir.
-
- Yurt Dışına Verilen Mimarlık, Mühendislik, Tasarım, Yazılım, Tıbbi Raporlama, Muhasebe Kaydı Tutma, Çağrı Merkezi, Ürün Testi, Sertifikasyon, Veri Saklama, Veri İşleme, Veri Analizi ve Bakanlığın Yetkisiyle Belirleyeceği Diğer Bazı Hizmetlerden Elde Edilen Kazançların Yarısının Kazançtan İndirimine İlişkin Düzenleme, Kazancın Tamamının Gelir Vergisi Beyannamesinin Verilmesi Gereken Tarihe Kadar Getirilmesi Şartına Bağlı Olarak Yüzde Sekseninin İndirilebilmesi Şeklinde Değiştirilmiştir
KVK’nın 10/ğ maddesi uyarınca Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan aşağıdaki hizmetlerden elde edilen gelirin yarısı vergiye tabi kazancın belirlenmesinde kazançtan indirilebilmektedir.
- Mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi hizmetleri
- Planlama, tanıtım, satış, satış sonrası hizmetler, marka yönetimi, finansal yönetim, teknik destek, Ar-Ge, tasarım, dış tedarik, yeni geliştirilen ürünlerin test edilmesi, laboratuvar, araştırma ve analiz, sanayi, turizm, inşaat, tarım, savunma, reklam, internet ve e-ticaret, çevre, sağlık, basın, kültür-sanat, sigorta, enerji, spor ve denizcilik, iç ve dış ticaret, lojistik ve ulaştırma alanlarında verilen mesleki eğitim hizmetleri
- İlgili Bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak verilen eğitim ve sağlık hizmetleri
Torba Kanunla yapılan düzenlemeyle; bu faaliyetlerden elde edilen kazançlara ilişkin indirim imkanı, bu kazançların tamamının kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla %80 e çıkarılmıştır. Bu düzenleme uyarınca kazancın tamamının Türkiye’ye getirilmemesi halinde hiçbir indirimden yararlanılamayacaktır.
Bu düzenleme 1.1.2023 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde (28.12.2023) yürürlüğe girdiğinden, 2023 yılında elde edilen bu gelirler nedeniyle %80 oranında indirimden yararlanabilmek için 2023 yılında elde edilen bu kazançların tamamının 25.04.2024 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi gerekmektedir.
Diğer yandan Cumhurbaşkanına istisna oranını %100 e kadar artırma ve Türkiye’ye transferi gereken kazancı sıfıra kadar indirme ve kanuni seviyesine kadar artırma yetkisi verilmiştir.
-
- Aracılı İhracat Sözleşmesi Kapsamında Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Üzerinden Gerçekleştirilen İhracatta İmalatçı veya Tedarikçiler %5 lik Kurumlar Vergisi İndiriminden Yararlanabilecektir
Bilindiği gibi 7456 sayılı Kanunla yapılan düzenleme uyarınca; 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere, kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere ihracat kazançlarına %5 indirimli kurumlar vergisi uygulanmaktadır.
Torba Kanunla yapılan düzenleme uyarınca, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak imalatçı ve tedarikçi kurumların, dış ticaret sermaye şirketleri (DTSŞ) veya sektörel dış ticaret şirketleri (SDTŞ) üzerinden gerçekleştirdikleri ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlara da bu indirim uygulanabilecektir.
Bu düzenlemeye kadar DTSŞ veya SDTŞ vasıtasıyla yapılan aracılı ihracatlarda imalatçı veya tedarikçi şirketlerin %5 indirimli orandan yararlanabilmeleri mümkün görülmüyordu. Yapılan bu düzenlemeyle; bu %5 indirimden imalatçı veya tedarikçilerin yararlanması imkanı getirilmiştir. Diğer yandan, DTSŞ veya SDTŞ statüsü olmayan şirketler vasıtasıyla yapılan ihracatlarda bu %5 indirimden imalatçı veya tedarikçiler değil sadece ihracatı yapan kurumlar yararlanabilecektir.
Düzenleme 1.1.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde (28.12.2023) yürürlüğe girdiğinden, bu kapsama giren imalatçı ve tedarikçilerin bu satışlarından elde ettikleri kazançları için 2023 kurumlar vergisi beyannamelerinde söz konusu %5 indirimden yararlanabilmeleri mümkündür.
-
- Döviz Dönüşümlü Kur Korumalı Mevduatlardan Elde Edilen Faiz ve Kur Farklarına İlişkin İstisnanın Süresi 30/6/2024 Tarihine Uzatılmıştır
KVK’nın geçici 14 üncü maddesiyle; kurumların 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2021/4. dönem geçici vergi beyannamesinin verildiği tarihe kadar kur korumalı TL mevduata yatırmaları halinde bunların 1.10.2021-31.12.2021 tarihleri arasındaki kur farkı gelirleri ve dönüşümde ortaya çıkan kur farkları ile bu hesaplardan elde edilen faiz gelirleri ve diğer gelirlerin kurumlar vergisinden istisna olduğu hüküm altına alınmıştır. Daha sona maddeye eklenen düzenlemeyle, kurumların 31.3.2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralar için de aynı istisna düzenlemesi getirilmiş, ayrıca Cumhurbaşkanına 31.12.2023 tarihine kadar geçici vergi dönemleri sonu itibariyle mevcut bilançolardaki yabancı paraların kur korumalı TL mevduata yatırılması halinde bunların faiz gelirleri ve diğer gelirlerinin kurumlar vergisinden istisna tutulması yetkisi verilmiştir. Cumhurbaşkanı bu yetkisini 30.6.2023 tarihli bilançolara kadar her geçici vergi dönemi için kullanmıştır. Ancak 30.9.2023 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar için bu yetki kullanılmamıştır.
Torba Kanunla, maddede yer alan 31.12.2023 ifadeleri 30.6.2024 olarak değiştirilmiş bulunmaktadır. Buna göre; 31.12.2021 ila 30.6.2023 tarihleri arasındaki bilançolarda yer alan yabancı paralar için ilgili istisnalar bunların 30.6.2024 tarihine kadar kur korumalı hesaplarda yenilenmesi halinde geçerli olacaktır. 30.9.2023 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar için Cumhurbaşkanınca bir yetki kullanılmadığından bunlar için hali hazırda bu istisnalardan yararlanılması söz konusu değildir.
Diğer yandan Cumhurbaşkanına verilen yetkinin süresi de 30.6.2024 tarihine kadar uzatılmış, ayrıca 30.6.2024 tarihinden itibaren her defasında altı ayı geçmeyen süreler halinde üç defa uzatma, kazanç istisnasını yüzde sıfıra kadar indirme veya kanuni seviyesine kadar artırma, istisna oranını hesap türü, hesapların vadesi ve hesap açılış tarihine göre ayrı ayrı veya birlikte belirleme yetkisi verilmiştir. Cumhurbaşkanının bu yetkilerini kullanması halinde, yetki kullandığı bilançolarda yer alan yabancı paralar için de ilgili istisnaların uygulanacağı tabiidir.
İşbu düzenlemeler aynı tarihli bilançolarda yer alan altın hesapları için de geçerlidir.
- Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler
-
- Sorumlu Sıfatıyla Kesilen KDV Sorumlusunca Ödenmedikçe İndirim Konusu Yapılamayacak, Sorumlu Sıfatıyla KDV Beyannamesi Takip Eden Ayın 21 nci Günü Akşamına Kadar Verilecek ve Bu Vergi Takip Eden Ayın 23 ncü Akşamına Kadar Ödenecektir
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (KDVK) 29/1 maddesine eklenen üçüncü fıkra hükmü uyarınca, vergi sorumlularınca yapılan KDV tevkifatı ödenmedikçe 1 no.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılamayacaktır.
Bilindiği üzere, bu düzenlemeye kadar sorumlu sıfatıyla beyan edilen KDV’nin 1 no.lu beyannamede indirimi için bunun ödenmesi şartı aranmıyordu. Bu düzenleme ile 1.1.2024 tarihinden itibaren verilecek beyannamelerde sorumlu sıfatıyla ödenen KDV’nin indirilebilmesi için 2 ve 3 no.lu KDV beyannameleri ile beyan edilen KDV’nin ödenmesi gerekmektedir. Bu değişikliğe uygun olarak yine 1.1.2024 tarihinden itibaren verilecek 2 ve 3 no.lu KDV beyannamelerinin verilme süresi takip eden ayın 24 ünden 21 ine alınmış ve bunun ödenmesi için verilen süre de takip eden ayın 23’ü olarak yeniden belirlenmiştir.
-
- Cumhurbaşkanı’na KDV İade Hakkını Kısmen Veya Tamamen Kaldırma Yetkisi Verilmiştir
Bilindiği üzere; KDVK’nın 36 ncı maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı’nın KDV’nin indirim hakkını kısmen veya tamamen kaldırma veya yeniden koyma ve bu şekilde indirim hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirleme, süresi içinde iadesi talep edilmeyen ve indirim yoluyla giderilmek üzere sonraki dönemlere devrolunan katma değer vergisinin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak yazılmasına imkân verme ve iade talebinde bulunulabilecek asgari tutarı belirleme yetkisi vardır.
Bu defa maddede yapılan değişiklikle Cumhurbaşkanına, indirim hakkının yanı sıra iade hakkının kısmen veya tamamen kaldırılması yetkisi verilmiştir.
-
- Katma Değer Vergisi Kanunu’nun Bazı Geçici Düzenlemelerinin Süreleri Uzatılmıştır
Torba Kanunla KDVK’nın bazı geçici düzenlemelerinin süreleri uzatılmış bulunmaktadır. Buna göre;
- 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilecek projeler ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun ek 7 nci maddesine göre Yüksek Planlama Kurulu tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen sağlık tesislerine ilişkin projeler ve 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 23 üncü maddesine göre Bakanlık tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen eğitim öğretim tesislerine ilişkin projelerden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanmış ancak teklif alınmamış olanlar ile 31/12/2028 (değişiklik öncesi 31.12.2023 idi) tarihine kadar ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanacak olanların; ihale edilmesi ile görevlendirilen veya projeyi üstlenenlere yatırım döneminde proje kapsamında yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları katma değer vergisinden müstesna olacaktır.
- Şehir içi raylı ulaşım sistemleri, metro, tramvay, teleferik, telesiyej ve füniküler ile bunların hatları, istasyonları, yolcu terminalleri ve durakları ve bu iş ve işlemlerle ilgili tesisler ile eklenti veya bütünleyici parçalarının Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları arasında yapılacak devir ve teslimleri 31/12/2028 (değişiklik öncesi 31.12.2023 idi) tarihine kadar katma değer vergisinden müstesnadır.
- 1/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 41 inci maddesi kapsamında taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumuna devir ve teslimi ile bu taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dâhil) devir ve teslimi 31/12/2028 (değişiklik öncesi 31.12.2023 idi) tarihine kadar katma değer vergisinden müstesnadır.
- Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler
-
- Yurt İçinden Serbest Bölgelere Yapılacak Teslimlerde Özel Tüketim Vergisinin İhracat İstisnası Kapsamında Olmadığı Yasal Hükme Bağlanmıştır
Bu konudaki ihtilafları önlemek amacıyla Torba Kanunla ÖTV Kanuna eklenen bir hükümle, Maliyenin mevcut görüşü doğrultusunda serbest bölgeye yapılan teslimlerin ÖTV bakımından ihracat istisnası kapsamında olmadığı açık yasal düzenlemeye bağlanmıştır.
Her ne kadar değişiklik gerekçesinde, bu değişikliğin mevcut uygulamanın devamı mahiyetinde olduğu belirtilse de yargı kararları ile de sabit ve tartışmasız olduğu üzere, böyle bir değişiklikten önce ÖTV istisnasını engelleyen yasal bir durum bulunmamaktadır. Bu nedenle ilgili değişiklik, yürürlük tarihinden sonraki işlemleri etkileyecektir.
-
- Motorlu Araç Ticareti Yapanlar Arasındaki Bayilik, Yetkili Satıcılık veya Acentelik İlişkisinin Noter Nezdinde Yapılmış Sözleşme ile Tesis Edilmiş Olması Şartı Yasal Hükme Bağlanmıştır
ÖTV Kanunu uyarınca motorlu araç ticareti yapanlar arasında yapılan teslimler ÖTV’ye tabi değildir.
ÖTV Kanunu’nun 2/1-d maddesinde “motorlu araç ticareti yapanlar”, değişiklik öncesinde, kayıt ve tescile tabi olan taşıtları satmak üzere imal, inşa veya ithal edenler ile fabrika, ana bayi, bölge bayii, bayi, yetkili satıcı, acenteler ve Maliye Bakanlığınca bu nitelikte olduğu tespit edilenler olarak tanımlanmıştı.
Bununla birlikte, Kanunda yer almamasına rağmen ilgili Tebliğde, bayilik, yetkili satıcılık veya acentelik ilişkisinin noter nezdinde yapılmış sözleşme ile tesis edilmiş olması şartı aranmaktaydı.
Motorlu araç ticareti yapanlar arasında yapılan sözleşmelerin noterde düzenlenmesi gerektiğine yönelik ikincil mevzuatta yer alan bu düzenleme, ÖTV Kanununda dayanağı bulunmadığı gerekçesiyle yargıda ihtilaf konusu yapılmıştır.
Torba Kanunla ÖTV Kanunu’nun 2/1-d maddesinde yer alan “ana bayi” ifadesinden önce gelmek üzere “resmi şekilde düzenlenen sözleşmesi bulunan” ibaresi eklenmek suretiyle söz konusu düzenlemeye Kanunda açıkça yer verilmesi sağlanmıştır.
-
- ÖTV Kanunu’nun Geçici 6 ncı Maddesindeki Süre 31.12.2033 Olarak Değiştirilmiştir
ÖTV Kanunu’nun değişiklik öncesi geçici 6 ncı maddesinde, 31.12.2023 tarihine kadar bu Kanuna ekli (IV) sayılı listenin “8517.12.00.00.11 Alıcısı bulunan verici portatif (cellular) telsiz telefon cihazları” sırası kapsamındaki malların karşısında gösterilen orana göre hesaplanan verginin, bu malların her bir adedi için 160 Türk Lirasından az olması halinde, orana göre hesaplanan vergi yerine her bir adet için 160 Türk Lirası vergi alınacağı belirtilmekteydi.
Torba Kanunla, bu maddede yer alan 31.12.2023 ibaresi 31.12.2033 olarak değiştirilerek, bu maddenin uygulama süresi 10 yıl daha uzatılmıştır.
Yine anılan maddede yer alan vergi tutarının 213 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle günün sosyal, ekonomik ve mali ihtiyaçlarına uygun olarak güncellenmesine yönelik bir düzenleme de maddeye eklenmiştir.
- Gider Vergileri Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler
Torba Kanunla 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 29 ncu maddesinde yapılan değişikliklerle;
- Konut finansmanı kapsamında verilecek kredilerde ve bunların refinansmanında banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) istisnasının uygulanabilmesi için kredinin kullandırıldığı tarihte krediyi alan tüketicinin üzerine başka konut olmaması şartı getirilmiştir.
- Bu kapsamda kullanılacak kredinin tüketicilerce kooperatifler veya Toplu Konut İdaresi aracılığıyla kullanılması durumunda da kredinin kullandırıldığı tarih itibariyle üzerine başka konut olmaması şartı getirilmiştir.
- Konut finansmanı kuruluşları tarafından 6362 sayılı Kanunun 57 nci maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan konut finansmanı kapsamında kredinin kullanıldığı tarih itibarıyla üzerine kayıtlı konuta sahip olmayan tüketicilere kullandırılan konut kredileri ile bu kredilerin refinansmanı dolayısıyla lehe alınan paralar BSMV’den istisna edilmiş, konut finansmanı kuruluşlarının bu kapsam dışındaki BSMV istisnası kaldırılmıştır.
- Damga Vergisi Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler
- Damga Vergisi Kanunu’nun (DVK) ek 2 nci maddesinin 2/a bendinde yer alan “Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan” ibaresi yapılan yetki düzenlemelerine paralel olarak “Cumhurbaşkanı kararı ile yürürlüğe konulan” şeklinde değiştirilmiş, ayrıca aynı bentte yer alan “uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya” ibaresi ile aynı bendin (i) alt bendinde yer alan “uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı finanse edilenlerde ise” ibaresi de bu konudaki Anayasa Mahkemesi kararına uygun olarak madde metninden çıkarılmıştır. Aynı düzenleme harç istisnası için de geçerli kılınmıştır. (Yürürlük Tarihi: Kanunun yayımı tarihinden sonra çıkarılan ihalelere uygulanmak üzere 28.12.2023)
- DVK’ya ekli 1 sayılı Tablonun “II. Kararlar ve Mazbatalar” başlıklı bölümünün (2) numaralı fıkrasının parantez içi hükmünde yer alan “ihale kararının” ibaresi “ihale kararı ve ihaleye ilişkin olarak ihale makamı ile düzenlenen sözleşmenin” şeklinde değiştirilerek, bu konudaki Anayasa Mahkemesi kararına uygun şekilde, ihalenin şikayet, Kamu İhale Kanunu’na itirazen şikayet veya yargı kararı üzerine iptali halinde ihale kararının yararlanılmayan kısmı yanında idare yapılan sözleşmenin yararlanılmayan kısmına isabet eden damga vergisinin iade edilmesi hüküm altına alınmıştır. (Yürürlük Tarihi: 28.12.2023)
- Harçlar Kanunu’nda Yapılan Düzenlemeler
- Harçlar Kanunu’nun 13/e maddesinde değişiklik yapılarak, ilgililerin bir kusuru olmaksızın nüfus idarelerinden kaynaklanan maddi hatalar nedeniyle nüfus idarelerince yapılan re'sen düzeltmelere istinaden ticaret sicilinde yapılan düzeltmeler yargı harcından müstesna tutulmuştur. (Yürürlük Tarihi: 28.12.2023)
- Harçlar Kanunu'nun 59 uncu maddesinin 1/c bendinde yer alan “hataların tashihleri” ibaresi “hataların ve nüfus idareleri tarafından resen yapılacak düzeltmeler sonucu tapu kayıtlarının tashihi” şeklinde değiştirilerek ilgililerin kusur olmaksızın nüfus idarelerince yapılan düzeltmeler sonucu tapu kayıtlarında yapılan düzeltmeler de tapu harcından istisna edilmiştir. (Yürürlük Tarihi: 28.12.2023)
- Harçlar Kanunu’nun, 98/1-b, c bentleri, 102 nci maddesi ve 107 nci maddesinde yer alan “yola elverişlilik belgesi” ibareleri “liman çıkış belgesi” olarak değiştirilmiştir. (Yürürlük Tarihi: 1.1.2024)
- Harçlar Kanunu’na bağlı (7) sayılı tarifenin “II. Liman işlemleri” başlıklı bölümünde yapılan değişikliklerle;
- Liman çıkış belgelerinden alınacak harçlara ilişkin yeni tarife oluşturulmuş,
- Mevcut uygulamada ismi değiştirilen belgelerin yeni isimlerine göre revizeler yapılmış, Harçlar Kanunu kapsamında bulunmayıp denizcilik mevzuatında yer alan diğer sörvey belgeleri harç kapsamına alınmış, ayrıca (a) ve (b) bentlerindeki harç tutarları yeniden belirlenmiş,
- Seyir izin belgelerinden alınacak harçlara ilişkin yeni tarife belirlenmiştir. (Yürürlük Tarihi: 1.1.2024)
Düzenlemenin değişiklik öncesi ve sonrası hali aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
| DEĞIŞIKLIK ÖNCESI | DEĞIŞIKLIK SONRASI | |||||||
| (7) Sayılı Tarife Gemi ve liman harçları II. Liman işlemleri: 3. Yola elverişlilik belgesi: Aşağıdaki tarifeye göre harç alınır: 11-150 rüsum tonilatoluk gemilerden 151-500 rüsum tonilatoluk gemilerden 501-3.000 rüsum tonilatoluk gemilerden 3.000 rüsum tonilatodan yukarı gemilerden 10 rüsum tonilatoya kadar olan gemiler harçtan muaftır. |
330,30 TL 562,65 TL 1.144,95 TL 1.430,85 TL |
(7) Sayılı Tarife Gemi ve liman harçları II. Liman işlemleri: 3. Liman çıkış belgesi: Aşağıdaki tarifeye göre harç alınır: 11-500 rüsum tonilatoluk gemilerden 501-2.000 rüsum tonilatoluk gemilerden 2.001 -4.000 rüsum tonilatoluk gemilerden 4.001-8.000 rüsum tonilatoluk gemilerden 8.001-10.000 rüsum tonilatoluk gemilerden 10.001-30.000 rüsum tonilatoluk gemilerden 30.001-50.000 rüsum tonilatoluk gemilerden 50.000 rüsum tonilatodan yukarı gemilerden |
(750 TL) (2.000,00 TL) (4.000,00 TL) (6.000,00 TL) (10.000,00 TL) (20.000,00 TL) (30.000,00 TL) (50.000,00 TL) |
|||||
| (7) Sayılı Tarife Gemi ve liman harçları II. Liman işlemleri: 8. Gemi sörvey belgeleri: a) Yolcu gemisi emniyet belgesi, yük gemisi teçhizat ve inşa emniyet belgesi, uluslararası yükleme sınırı belgesi, yük gemisi telsiz-telefon emniyet belgesi, telsiz-telgraf emniyet belgesi, (Her bir belge için ayrı ayrı olmak üzere) En az (269,85 TL) maktu harca ilave olarak beher rüsum tonilatosundan |
0,514 TL |
(7) Sayılı Tarife Gemi ve liman harçları II. Liman işlemleri: 8. Gemi sörvey belgeleri: a) Yolcu gemisi emniyet belgesi, yük gemisi inşa emniyet belgesi, yük gemisi teçhizat emniyet belgesi, uluslararası yükleme sınırı belgesi, yük gemisi radyo emniyet belgesi, uluslararası tonilato belgesi, sıvılaştırılmış gazları dökme halde taşımak için uluslararası uygunluk belgesi, sıvılaştırılmış gazları dökme halde taşımak için uygunluk belgesi, tehlikeli kimyasal maddeleri dökme halde taşımak için uygunluk belgesi, tehlikeli kimyasal maddeleri dökme halde taşımak için uluslararası uygunluk belgesi, uluslararası emniyet yönetimi kodu uygunluk belgesi, emniyet yönetimi belgesi, uluslararası gemi güvenlik belgesi, uluslararası denizcilik katı dökme yükler koduna uygunluk belgesi, tehlikeli yük taşıyan gemiler için özel gerekliliklerle birlikte uygunluk belgesi, uluslararası yüksek hızlı tekne emniyet belgesi, özel amaçlı gemi emniyet belgesi, uluslararası petrolle kirlenmenin önlenmesi belgesi, zararlı sıvı maddeleri dökme halde taşımak için uluslararası petrolle kirliliğin önlenmesi belgesi, uluslararası hava kirliliğini önleme belgesi, uluslararası makine hava kirliliğini önleme belgesi, uluslararası organik tutunma önleyici sistem sertifikası, tahıl taşıma için yetkilendirme belgesi, uluslararası enerji verimliliği sertifikası, uluslararası balast suyu yönetim sertifikası, uluslararası pis su kirliliğini önleme belgesi, yolcuların ölümünden veya yaralanmalarından doğan sorumluluğa ilişkin sigorta veya diğer mali teminat sertifikası, petrol kirliliği zararları hukuki sorumluluğu ile ilgili sigorta veya diğer mali teminat sertifikası, gemi yakıtlarından kaynaklanan petrol kirliliği zararları hukuki sorumluluğu ile ilgili sigorta veya diğer mali teminat sertifikası, (Her bir belge için ayrı ayrı olmak üzere) En az 500,00 TL maktu harca ilave olarak beher rüsum tonilatosundan (1 TL) Her belgenin harç tutarı 8.000,00 TL'den çok olamaz. |
||||||
| Her belgenin harç tutarı (2.883,75 TL)’den çok olamaz. b) Muafiyet belgesi (Yukarıdaki bölümde yazılı belgelerin konsolosluklarca yapılacak temdidi işleminden de aynı miktarda harç alınır.) |
562,65 TL |
b) Muafiyet belgesi |
(1.000 TL) |
|||||
| (7) Sayılı Tarife Gemi ve liman harçları II. Liman işlemleri: 10. Transitlog belgesi: Aşağıdaki tarifeye göre harç alınır: 11-100 rüsum tonilatoluk gemilerden 101-250 rüsum tonilatoluk gemilerden 251-500 rüsum tonilatoluk gemilerden 501-3.000 rüsum tonilatoluk gemilerden 3.000 rüsum tonilatodan yukarı gemilerden 10 rüsum tonilatoya kadar olan gemiler harçtan muaftır. |
117,00 TL 241,05 TL 492,15 TL 990,75 TL 1.238,55 TL |
(7) Sayılı Tarife Gemi ve liman harçları II. Liman işlemleri: 10. Seyir izin belgesi: Deniz araçlarından aşağıdaki tarifeye göre harç alınır. Boyları 5 metreden 10 metreye kadar olanlardan Boyları 10 metreden 15 metreye kadar olanlardan Boyları 15 metreden 20 metreye kadar olanlardan Boylan 20 metreden 25 metreye kadar olanlardan Boyları 25 metreden 30 metreye kadar olanlardan Boyları 30 metreden 40 metreye kadar olanlardan Boyları 40 metre üzeri olanlardan Aracın boyunun tespitinde bir metreden küçük değerler dikkate alınmaz. Şu kadar ki Milli Gemi Sicili, Türk Uluslararası Gemi Sicili ve Bağlama Kütüğüne kayıtlı deniz araçlarına verilen belgelerden bu tarifede yer alan harçlar üçte biri oranında alınır. |
(900,00 TL) (1.800,00 TL) (3.000,00) (9.000,00 TL) (15.000,00 TL) (30.000,00 TL) (60.000,00 TL) |
|||||
- Harçlar Kanunu’na bağlı (8) sayılı tarifede yapılan değişikliklerle;
- Bağlama kütüğüne kayıtlı gemi, deniz ve iç su araçlarının bağlama kütüğü ruhsatnamelerinin yıllık harca tabi tutulması,
- Tarife değiştirilerek bağlama kütüğüne kaydedilen söz konusu araçlara verilecek ruhsatnamelerden alınacak harçların yeniden belirlenmesi,
- Birden fazla yıl için düzenlenen ruhsatnamelerde harcın, düzenlemenin/yenilemenin yapıldığı tarihte geçerli harç tutarı ile ruhsatnamenin geçerlik süresinin çarpımı suretiyle hesaplanması
Düzenlemenin değişiklik öncesi ve sonrası hali aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
| DEĞIŞIKLIK ÖNCESI | DEĞIŞIKLIK SONRASI | ||
| (8) Sayılı Tarife İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları XIII – Bağlama kütüğü ruhsatnamelerinden alınacak harçlar: 10/8/1993 tarihli ve 491 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre oluşturulan bağlama kütüklerine kaydedilen gemi, deniz ve iç su araçlarına verilecek ruhsatnamelerden ve bunların vizelerinden (Gemi, deniz ve iç su aracının boyuna göre): 5 metreden 9 metreye kadar olanlardan 9 metreden 12 metreye kadar olanlardan 12 metreden 20 metreye kadar olanlardan 20 metreden 30 metreye kadar olanlardan 30 metreden büyük olanlardan Aracın boyunun tespitinde bir metreden küçük değerler dikkate alınmaz. Münhasıran deniz taşımacılığı ve balıkçılık faaliyetinde kullanılan gemi, deniz ve iç su araçları için alınacak ruhsatname ve yapılacak vize işlemleri bu bölümdeki harçlardan müstesnadır. |
3.507,75 TL 7.019,25 TL 14.041,50 TL 28.086,15 TL 56.177,55 TL |
(8) Sayılı Tarife İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları XIII – Bağlama kütüğü ruhsatnamelerinden alınacak harçlar: 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma ve Altyapı Alanına İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre bağlama kütüklerine kaydedilen gemi, deniz ve iç su araçlarına verilecek ruhsatnamelerden (Gemi, deniz ve iç su aracının boyuna göre her yıl için): 5 metreden 7 metreye kadar olanlardan 7 metreden 9 metreye kadar olanlardan 9 metreden 12 metreye kadar olanlardan 12 metreden 15 metreye kadar olanlardan 15 metreden 20 metreye kadar olanlardan 20 metreden 30 metreye kadar olanlardan 30 metreden büyük olanlardan alınır. Aracın boyunun tespitinde bir metreden küçük değerler dikkate alınmaz. Münhasıran deniz taşımacılığı ve balıkçılık faaliyetinde kullanılan gemi, deniz ve iç su araçları için alınacak ruhsatname ve yapılacak vize işlemleri bu bölümdeki harçlardan müstesnadır. Ruhsatnamenin birden fazla yıl için düzenlenmesi durumunda harç, ruhsatnamenin düzenlendiği ya da yenilendiği tarihte geçerli harç tutarı ile ruhsatnamenin geçerlilik süresinin çarpımı suretiyle hesaplanır. |
(3.500,00 TL) (5.000,00 TL) (7.500,00 TL) (15.000,00 TL) (25.000,00 TL) (50.000,00 TL) (100.000,00 TL) |
- Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunda Yapılan Düzenlemeler
- Torba Kanunun 4 üncü maddesiyle 6183 sayılı AATUHK’nın “Haciz sırasında bulunacaklar ve haciz zaptı” başlıklı 78 inci maddesine eklenen cümle ile haciz zaptının elektronik ortamda düzenlenmesine imkân sağlanmıştır. (Yürürlük Tarihi: 28.12.2023)
- 6183 sayılı AATUHK’nın geçici 8 nci maddesinde yer alan 31.12.2023 tarihi 31.12.2028 olarak değiştirilerek, kamu kurum ve kuruluşlarının Devlete olan borçlarının taşınmaz devriyle ödenmesi imkanının süresi uzatılmıştır. (Yürürlük Tarihi: 28.12.2023)
- Diğer Kanunlarda Yapılan Düzenlemeler
-
- İleri Tarihli Çek Keşide Edilmesi İmkanı İki Yıl Daha Uzatılmıştır
5941 sayılı Çek Kanunu’nun geçici 3 ncü maddesinin beşinci fıkrasında yer alan 31.12.2023 ibaresi 31.12.2025 ibaresi ile değiştirilerek, ileri tarihli çek keşide edilmesi imkanı iki yıl daha uzatılmıştır. Buna bağlı olarak alınan ve verilen vadeli çeklerde reeskont uygulama imkanı da bu tarihe kadar düzenlenen çekler için uzamış bulunmaktadır.
-
- 5345 Sayılı Gelir İdaresi Başkanlığı İle Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun Mülga 27 nci Maddesi Başlığıyla Birlikte Yeniden Düzenlenmiştir
Torba Kanunla 5345 Sayılı Gelir İdaresi Başkanlığı ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunda yapılan değişikliklerle, Gelir İdaresi Başkanlığına;
- Elektronik ortamda beyanname, bildirim veya form verilmesi mecburiyeti getirilenlerin, Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemlerinin hizmet verememesi nedeniyle söz konusu beyanname, bildirim veya formları kanuni süresinin son gününde verememesi ya da yapılması gereken ödemeleri kanuni süresinde yapamaması durumunda, beyanname, bildirim veya form verme veya ödeme sürelerinin son gününü kanunî süresinden itibaren 15 günü geçmeyecek şekilde yeniden belirleme,
- Vergiye gönüllü uyumu artırmak, vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele etmek ve tahsilatta etkinliği artırmak amacıyla mükellefiyet, vergilendirme ve vergiye uyum düzeyine ilişkin yapılacak çalışmalar için her türlü bilgi, veri ve istatistiği toplamak suretiyle oluşturulacak Risk Analizi Sistemi üzerinden risk analizi yapmaya ve vergiye gönüllü uyum düzeyini ölçme
yetkisi verilmiştir.
Saygılarımızla,