2022 YILINDA ELDE EDİLEN BAZI GELİRLERİN BEYAN DURUMUNA İLİŞKİN ÖRNEKLER
Örnek 1:
Bay (A)’nın 2022 yılı geliri tek bir işverenden alınmış ve tamamı stopaja tabi tutulmuş 700.000 TL ücret gelirinden ibarettir.
Tek işverenden alınan ücretlerin kümülatif gelir vergisi matrahı 2022 yılı için geçerli beyan sınırı 880.000 TL’yi aşmadığından, başkaca bir geliri olmayan Bay (A) beyanname vermeyecektir. Bu ücret üzerinden kesilen vergi nihai vergi olacaktır.
Örnek 2:
Bay (B), bir televizyon kanalında haftalık olarak yayınlanan bir dizinin senaryo yazarlığı karşılığında, 2022 yılında 1.200.000 TL kazanç elde etmiştir. Bay (B)’ye yapılan ödemeler üzerinden 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca %17 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır.
Bay (B)’nin yazdığı senaryo, 5846 sayılı Kanun hükümlerine göre Kültür ve Turizm Bakanlığınca eser olarak tescil edilmiştir.
Bay (B)’nin yazdığı senaryo karşılığı elde ettiği 1.200.000 TL’lik kazanç, 2022 yılı için geçerli sınır 880.000 TL’yi aştığından, Bay (B) gelir vergisi istisnasından yararlanamayacak ve bu kazancını yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edecektir. Kesinti yoluyla ödenen vergiler beyanname üzerinde hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
Diğer taraftan, Bay (B)’nin 50.000 TL stopaja tabi tutulmuş işyeri kira gelirinin bulunması halinde, bu kira geliri, 2022 yılı için geçerli beyan sınırı 70.000 TL’yi aşmamasına rağmen, beyan edilecek serbest meslek kazancı ile birlikte söz konusu beyanname verme sınırını aştığından beyanı gerekecektir.
Örnek 3:
Bayan (B) 2022 yılında birden fazla işverenden, tamamı stopaja tabi tutulmuş ücret geliri elde etmiştir. Birinci işverenden alınan ücret 600.000 TL, sonraki işverenlerden alınan ücretler toplamı ise 60.000 TL’dir.
Birden fazla işverenden ücret almış olmakla birlikte, birinci işverenden sonraki işverenlerden alınan ücretler toplamının 2022 yılı beyan sınırı olan 70.000 TL’nin altında olması ve tüm ücretlerin toplamının 880.000 TL’yi aşmaması nedeniyle Bayan (B), gerek ilk ve gerekse sonraki işverenlerden almış olduğu ücretler için beyanname vermeyecektir.
Örnek 4:
Bay (C)’nin 2022 yılı geliri sadece tamamı üzerinden stopaj yapılmış aşağıdaki ücret gelirlerinden oluşmaktadır (Bu tutarlar ücretlere ilişkin kümülatif matrah tutarlarıdır.):
|
Birinci işverenden alınan ücret
|
600.000
|
|
İkinci işverenden alınan ücret
|
50.000
|
|
Üçüncü işverenden alınan ücret
|
25.000
|
Bay (C)’nin birinci işverenden sonraki işverenlerden aldığı ücretler toplamı (50.000 + 25.000 =) 75.000 TL olup, 70.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için Bay (C) birinci işverenden almış olduğu ücretler de dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamını beyan edecektir.
Örnek 5:
Bayan (C)’nin tamamı stopaja tabi tutulmuş 2022 yılı gelirleri şöyledir:
|
a
|
Birinci işverenden alınan ücret
|
700.000
|
|
b
|
İkinci işverenden alınan ücret
|
60.000
|
|
c
|
İşyeri kira geliri (brüt)
|
80.000
|
|
d
|
İşyeri kira geliri % 15 götürü gider indirilmiş (c x % 85)
|
68.000
|
Bayan (B)’nin ikinci işverenden aldığı ücret 70.000 TL’yi aşmadığından ve iki işverenden elde ettiği ücretler toplamı 880.000 TL’nin altında kaldığından gerek ilk gerekse ikinci işverenden alınan ücret gelirleri beyan edilmeyecektir.
İşyeri kira gelirlerinin brüt tutarı 70.000 TL’lik beyan sınırını aşıyor olsa da götürü gider indirimi uygulanmış tutarı beyan sınırının altında kaldığından, beyan edilmemesi gerektiğini düşünüyoruz. Ücret gelirleri beyan edilmeyeceğinden, işyeri kirasının beyan edilip edilmeyeceği belirlenirken 70.000 TL’lik beyan sınırının hesabında dikkate alınmayacaktır. Çünkü mukayesede sadece vergiye ve beyana tabi olan gelirler dikkate alınmalıdır.
Bu örnekte gider indirimi sonrası bulunacak kira tutarı 70.000 TL’yi aşsaydı, sadece işyeri kirası beyan edilecek, ücret gelirleri yine beyan edilmeyecekti. Çünkü ücret gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde sadece ücret gelirleri dikkate alınmaktadır.
Örnek 6:
Bayan (C) 2022 takvim yılında; kümülatif gelir vergisi matrahı birinci işverenden 950.000 TL, ikinci işverenden 50.000 TL olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı üzerinden işverenlerince vergi kesintisi yapılmıştır.
Bayan (C)’nin, birinci ve ikinci işverenden elde etmiş olduğu ücretleri toplamı (950.000 +50.000 =) 1.000.000 TL olup, 880.000 TL’yi aştığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde kesilen vergiler mahsup edilecektir.
Örnek 7:
Bay (D) ’nin 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir:
|
a
|
Birinci işverenden alınan ücret (stopajlı)
|
700.000
|
|
b
|
İkinci işverenden alınan ücret (stopajlı)
|
60.000
|
|
c
|
Konut kirası
|
40.000
|
|
d
|
Konut kirası (götürü gider indirimi sonrası) (c x % 85)
|
34.000
|
|
e
|
İşyeri kira geliri (brüt)
|
25.000
|
|
f
|
İşyeri kira geliri (götürü gider indirimi sonrası) (e x % 85)
|
21.250
|
İkinci işverenden alınan ücretler 70.000 TL’nin altında kaldığından ve ücret gelirleri toplamı 760.000 TL olup 880.000 TL’yi geçmediğinden, birinci ve ikinci işverenden alınan ücretler beyan edilmeyecektir. Bu ücret gelirleri üzerinden kesilen vergiler nihai vergi olacaktır.
Konut kira gelirleri istisna haddinin (9.500 TL’nin) üzerinde olduğundan, istisnadan yararlanılıp yararlanılamayacağı, elde edilen tüm gelirler toplamının 2022 yılı için geçerli olan tutarı (250.000 TL’yi) aşıp aşmadığına göre belirlenecektir. Örnekte brüt gelirler toplamı, istisna öncesi tutarları ile (700.000 + 60.000 + 60.000 + 40.000 =) 860.000 TL olup, 250.000 TL’yi geçtiğinden istisnadan yararlanılamayacaktır. Bu nedenle konut kirasının tamamı beyan edilecektir. Mükellef götürü gider uygulamasını tercih ettiği için, bu tutardan % 15 gider indirimi yapılacak ve kalan tutar beyannameye dâhil edilecektir.
Beyana tabi olmayan ücret gelirleri hariç, vergiye tabi gelirler (konut ve işyeri kira gelirleri) toplamı 70.000 TL’lik beyan sınırının altında kaldığından, stopaja tabi tutulmuş işyeri kira gelirleri beyan edilmeyecek, sadece istisna uygulanmamış konut kirasının beyanı ile yetinilecektir. Beyana tabi olmayan ücret gelirleri beyan sınırının hesabında dikkate alınmayacaktır.
Örnek 8:
Bayan (D)’nin 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir :
|
a
|
Birinci işverenden alınan ücret (stopajlı)
|
400.000
|
|
b
|
İkinci işverenden alınan ücret (stopajlı)
|
60.000
|
|
c
|
Konut kirası
|
9.000
|
|
d
|
İşyeri kira geliri (brüt)
|
100.000
|
|
e
|
İşyeri kira geliri (götürü gider indirimi sonrası) (d x % 85)
|
85.000
|
İkinci işverenden alınan ücret 70.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından ve ücret gelirleri toplamı 880.000 TL’yi geçmediğinden ücret gelirleri beyan edilmeyecektir.
Konut kira geliri istisna haddinin altında kaldığından beyan edilmeyecektir.
İşyeri kira gelirlerinin gider indirimi sonrası tutarı 85.000 TL, 2022 yılı beyan sınırı 70.000 TL’yi aştığından, stopaja tabi tutulmuş işyeri kira gelirleri beyan edilecektir. Beyana tabi olmayan ücretler ile istisna haddinin altında kalan konut kira geliri beyan sınırının hesabında dikkate alınmayacaktır.
Örnek 9:
Bay (E)'nin 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibi olup, ücret gelirleri ve işyeri kira gelirleri tevkif yoluyla vergilendirilmiştir.
Birinci işverenden alınan ücret 900.000 TL
İkinci işverenden alınan ücret 60.000 TL
İşyeri kira geliri 65.000 TL
Ücret gelirleri toplamı 880.000 TL’yi aştığından, her iki ücret geliri de beyan edilecektir.
311 seri no.lu Gelir Vergisi Tebliğinde yer alan örnekte, ilgili yıl için geçerli beyan sınırını aştığı için beyanı zorunlu olan ücret gelirleri, işyeri kira gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceği belirlenirken beyan sınırının hesabında dikkate alınmamıştır. Bu yaklaşıma göre, örneğimizde işyeri kira gelirleri toplamı 65.000 TL olup, 70.000 TL’yi aşmadığından beyannameye dâhil edilmeyecektir. Ancak bu görüşe katılmayanlar da vardır. Çünkü GVK’nın 86/1-c maddesi uyarınca sadece beyana tabi olmayan ücret gelirleri beyan sınırının hesabında dikkate alınmaz. Beyana tabi olan ücret gelirlerinin ise dikkate alınması gerekir. Bu anlayışa göre, örnekteki işyeri kira gelirinin beyanı gerekmektedir.
Örnek 10:
Bayan (E)’nin 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir:
|
Mevduat faizi (stopajlı)
|
90.000
|
|
Kıdem tazminatı
|
400.000
|
|
İşyeri kira geliri (brüt, %15 indirim öncesi)*
|
30.000
|
|
Konut kira geliri (%15 indirim öncesi)*
|
50.000
|
|
Tek işverenden ücret (stopajlı)
|
100.000
|
*Mükellefin götürü gider yöntemini seçtiği varsayılmıştır.
Mevduat faiz geliri, GVK geçici 67 uyarınca stopaja tabi tutulmuş olduğundan beyan edilmeyecektir.
Kıdem tazminatı GVK’nun 25’inci maddesi uyarınca vergiden müstesna olduğundan beyan dışı kalacaktır.
İşyeri kira gelirleri, vergiye ve beyana tabi gelirler toplamının beyan sınırını aşıp aşmamasına göre değerlendirilecektir. Ancak öncelikle konut kira gelirlerinin beyan durumu netleştirilmelidir. Çünkü konut kira gelirleri istisna haddinin (9.500 TL’nin) üzerinde olduğundan, istisnadan yararlanılıp yararlanılamayacağı, elde edilen tüm gelirler toplamının 2022 yılı için geçerli olan tutarı (250.000 TL’yi) aşıp aşmadığına göre belirlenecektir. Örnekte, beyan edilip edilmediğine ve istisna olup olmadığına bakılmaksızın brüt gelirler toplamı 250.000 TL’nin üzerinden olduğundan konut kirası için istisnadan yararlanılamayacaktır. Bu nedenle konut kirasının tamamı beyan edilecektir.
İşyeri kira gelirleri ise, vergiye ve beyana tabi konut ve işyeri kira gelirleri toplamının %15 götürü gider indirimi yapıldıktan sonraki tutarları toplamı (80.000 x %85=) 68.00 TL olup, 2022 yılı beyan sınırı olan 70.000 TL’yi geçmediğinden beyan edilmeyecektir.
Bu örnekte konut ve işyeri kiralarının %15 indirim uygulanmadan önceki tutarları toplamı 80.000 TL olup, 70.000 TL’lik beyan sınırının üzerindedir. GVK Md. 86/1-c’de vergiye tabi gelirler toplamının beyan sınırı ile mukayesesi öngörüldüğünden, hesaplamada vergi matrahına girecek olan safi tutarların (yani her türlü indirim ve istisnalar uygulandıktan sonraki tutarların) dikkate alınması gereklidir. Bu nedenle, indirim sonrası tutarlar esas alınarak işyeri kira gelirlerinin beyan edilmemesi, kanuna uygundur.
Örnek 11:
Bayan (D)’nin 2022 yılı gelirleri aşağıdaki kar paylarından oluşmaktadır:
|
Yatırım indirimi uygulanmış ve %19,8 stopaja tabi tutulmuş kazanç kaynaklı kâr payı (net)
|
90.000
|
|
2021 yılına ait kurumlar vergisine tabi tutulmuş kazançtan %10 oranında stopaj yapılarak dağıtılmış kâr payı (brüt)
|
80.000
|
- GVK’nun geçici 62/3’üncü maddesi uyarınca, yatırım indirimi kaynaklı kar payının net tutarına 1/9’u eklendikten sonra bulunan tutar olan (90.000 / 9 x 10 =) 100.000 TL’nin yarısı (100.000/2=) 50.000 TL vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Bu kar payının beyan edilip edilmeyeceğini, vergiye tabi gelirler toplamının (bu örnekte diğer kar payının vergiye tabi tutarı ile söz konusu kar payının toplamının) beyan sınırını aşıp aşmaması belirleyecektir.
- 2021 yılı kaynaklı olup üzerinden % 10 stopaj yapılmış olan kar payının brüt tutarının yarısı vergiden müstesnadır. Kalan tutar (80.000 / 2 =) 40.000 TL ile diğer kar payının vergiye tabi tutarı 50.000 TL’nin toplamı 90.000 TL olup, beyan sınırını aştığından tüm kar payları beyan edilecektir.
Örnek 12:
Bay (E)’nin 2022 yılı gelirleri ve beyan durumu aşağıdaki gibidir :
|
Repo Gelirleri (stopajlı)
|
80.000
|
|
Mevduat Faizleri (stopajlı)
|
60.000
|
|
01.01.2006 sonrası ihraçlı Hazine Bonosu faiz geliri (stopajlı)
|
90.000
|
|
1.1.2006 öncesi ihraçlı TL cinsinden Hazine Bonosu faizi (indirim öncesi)
|
100.000
|
GVK’nun geçici 67’nci maddesi uyarınca stopaja tabi tutulmuş bulunan,
- Repo gelirleri,
- Mevduat faizleri ve
- 01.01.2006 sonrası ihraçlı Hazine Bonosunun faizleri beyan edilmeyecektir.
GVK’nun geçici 67’inci maddesi kapsamına girmeyen (dolayısıyla bu madde uyarınca stopaja tabi tutulmamış) 1.1.2006 öncesi ihraçlı Hazine bonosunun faiz geliri ise indirime tabi olup, 2022 yılına ilişkin indirim oranı 1’den büyük çıktığından beyan edilmeyecektir.
Örnek 13:
Serbest meslek erbabı Bay (F)'nin serbest meslek kazancının yanında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden elde ettiği ücret geliri ile tamamı stopaja tabi tutulmuş işyeri kira geliri bulunmaktadır.
Serbest meslek kazancı 300.000 TL
Birinci işverenden alınan ücret 400.000 TL
İkinci işverenden alınan ücret 60.000 TL
İşyeri kira geliri 55.000 TL
Bay (F), serbest meslek kazancı nedeniyle her hal ve karda beyanname verecektir.
İkinci işverenden alınan ücret geliri 70.000 TL’yi ve ücret gelirleri toplamı 880.000 TL’yi aşmadığından, birinci ve ikinci işverenden alınan ücret gelirleri beyannameye dâhil edilmeyecektir.
İşyeri kira geliri ise serbest meslek kazancı ve işyeri kira geliri toplamı (300.000 TL + 55.000 TL=) 355.000 TL’nin, 70.000 TL’lik beyan sınırını aşması nedeniyle beyannameye dâhil edilecektir.
Örnek 14:
Bay (G), 2022 yılında biri serbest bölgeden olmak üzere üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiştir.
Birinci işverenden alınan ücret (serbest bölge) 900.000 TL
İkinci işverenden alınan ücret 40.000 TL
Üçüncü işverenden alınan ücret 25.000 TL
Bay (G)’nin birinci, ikinci ve üçüncü işverenden elde etmiş olduğu ücretleri toplamı (900.000+40.000+25.000=) 965.000 TL, 2022 yılı için geçerli 880.000 TL’lik sınırı aştığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. Bu örnek 311 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer alan örneğin rakamları güncellenerek oluşturulmuştur. Bu örnekte 311 seri no.lu Tebliğe göre serbest bölge geliri dahil tüm ücret gelirlerinin beyanı gerekmektedir.
Çünkü söz konusu Tebliğe göre, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesi uyarınca bölgede çalışanların ücretlerinden kesilen gelir vergisi, verilen muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilerek işverene kaldığından ve kapsamda çalışan hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapıldığından, bu ücretlerin de GVK’nın 86/1-b maddesi uyarınca beyanname verilip verilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.
Bu görüş tartışmaya açıktır, ancak serbest bölgede elde edilen ücretlere ilişkin olarak ücretliden kesilmekle birlikte vergi dairesine ödenmeyen stopajların yıllık beyanname üzerinde mahsubuna izin verildiğinden, bu yaklaşımın ücret gelirlerinin sadece serbest bölgeden elde edildiği durumlarda olumsuz bir sonucu yoktur.
Yukarıdaki örnekte olduğu gibi bu yaklaşım serbest bölge dışında da ücret gelirlerinin elde edildiği durumlarda olumsuz/haksız sonuçlar doğurmaktadır. Çünkü söz konusu yaklaşım yukarıdaki örnekte diğer ücret gelirlerinin beyanını gerektirdiğinden, hem serbest bölgede elde edilen ücretler dikkate alınmadığı durumda beyan edilmeyecek bu ücret gelirlerinin beyan edilmesi sonucunu doğurmakta; hem de tüm ücret gelirleri toplanarak vergileme yapıldığından, serbest bölgede elde edilen ücret gelirleri için de ek vergilemeye sebep olabilmektedir.
Örnek 15:
Bay (H), 2022 yılında birisi teknoloji geliştirme bölgesinde çalışması nedeniyle ücret geliri elde etmiştir.
Teknoloji geliştirme bölgesinde elde edilen ücretlere ilişkin uygulama 2/2/2021 tarihinden itibaren “istisna”dan “vergiden terkin”e dönüştürüldüğü için bu tarihten itibaren elde edilen ücretlerin yukarıdaki örnekte serbest bölge ücretlerinde olduğu gibi değerlendirilmesi gerekir. Yani bu gelirler şartlar sağlandığında beyan edileceği gibi, beyan sınırının hesabında da dikkate alınacaktır.
Birinci işverenden alınan ücret 700.000 TL
İkinci işverenden teknoloji geliştirme bölgesinde alınan ücret 800.000 TL
Bay (H)’ nin, teknoloji geliştirme bölgesinden elde etmiş olduğu ücret gelirleri, beyan sınırının hesabında dikkate alınacaktır. İkinci işverenden alınan ücretlerin toplamı 70.000 TL’lik, iki işverenden alınan ücretlerin toplamı ise 880.000 TL’lik beyan sınırını aştığından her iki işverenden elde edilen ücret gelirleri de beyan edilecektir.
Teknoloji geliştirme bölgesindeki ücret üzerinden kesilmekle birlikte terkin edildiği için ödenmeyen stopajlar da yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
Örnek 16:
Bayan (H) 2020 yılı Şubat ayında 1.000.000 TL bedelle satın aldığı konutu 2022 yılı Aralık ayında 4.000.000 TL’ye satmıştır.
Bayan (H) bu taşınmazı iktisap ettiği tarihten itibaren 5 yıl geçmeden sattığı için elde ettiği değer artış kazancını beyan etmek zorundadır. Ancak alışla satış arasında geçen sürede Yİ-ÜFE endeksinde %10’u aşan oranda artış gerçekleştiğinden, alış bedelini Yİ-ÜFE endeksine göre artırmak suretiyle satış kazancını tespit edecektir.
Endeksleme yapılırken alış ve satıştan önceki aylara ilişkin endeks değerleri esas alınacaktır. Buna göre örnekte beyanı gereken satış kazancı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
|
Alış bedeli
|
|
1.000.000,00
|
|
Alıştan önceki ay (Ocak 2020) Yİ-ÜFE
|
|
462,42
|
|
Satıştan önceki ay (Kasım 2022) Yİ-ÜFE
|
|
2026,08
|
|
Endekslenmiş alış bedeli
|
(2026,08/462,42) x 1.000.000=
|
4.381.471,39
|
|
Satış bedeli
|
|
4.000.000,00
|
|
Satış kârı/zararı
|
(4.000.000-4.381.471,39=)
|
–381.479,39
|
Bu örnekte endeksleme nedeniyle satıştan 381.479,39 TL zarar doğmuştur. Dolayısıyla beyan edilecek değer artış kazancı bulunmamaktadır.
Örnek 17:
Bayan (F)’nin 2022 yılında serbest muhasebeci mali müşavirlik faaliyetinden elde ettiği serbest meslek kazancı 380.000 TL’dir. Ayrıca sahip olduğu iki konuttan toplam 120.000 TL kira geliri elde etmiş ve yazmış olduğu kitap dolayısıyla bir yayın kuruluşundan 50.000 TL telif kazancı sağlamıştır. Telif kazancı üzerinden (50.000 X %17=) 8.500 TL vergi kesintisi yapılmıştır.
Bayan (F) 380.000 TL serbest meslek kazancı için yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır.
Serbest meslek kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olduğundan, 9.500 TL’lik konut istisnasından yararlanamayacak ve elde ettiği konu kira gelirlerini de beyan edecektir.
Telif kazançları toplamı 880.000 TL’lik sınırı aşmadığı için GVK’nın 18 inci maddesi uyarınca gelir vergisinden istisna olduğundan beyan edilmeyecektir. Mükellefin sürekli serbest meslek faaliyetinin varlığı bu istisnanın uygulanmasına engel değildir. İstisna uygulanan telif kazancı üzerinden kesinti yoluyla ödenmiş olan 8.500 TL nihai vergi haline gelir. Bu vergi, diğer gelirler üzerinden hesaplanacak gelir vergisine de mahsup edilemez.
Örnek 18:
Bayan (K), sahibi olduğu konuttan 2022 yılında 200.000 TL kira geliri elde etmiştir. Başka geliri bulunmayan mükellef, gayrimenkulü ile ilgili olarak emlak vergisi, sigorta ve faiz giderleri için toplam 45.000 TL harcama yapmıştır.
Mükellef gerçek gider yöntemini seçmiştir. Önceki iki yılda götürü gider yöntemini uyguladığından, 2022 yılı için gerçek gider yöntemini seçmesi mümkündür.
Bayan (K), 60.000 TL tutarındaki toplam giderin vergiye tabi hasılata isabet eden kısmını gerçek gider olarak indirebilecektir.
Başka geliri olmayan mükellef, 2022 yılı gelirleri 250.000 TL’yi geçmediğinden konut kira gelirleri için 9.500 TL’lik istisnadan yararlanabilecektir.
Buna göre, mükellefin indirebileceği gerçek gider tutarı şöyle hesaplanacaktır.
Vergiye Tabi Hasılat = 200.000 – 9.500 = 190.500 TL
İndirilebilecek Gider = 40.000 x (190.500/ 200.000) = 38.100 TL
Görüldüğü gibi, istisnaya isabet eden gerçek gider tutarı (40.000-38.100=) 1.900 TL vergiye tabi kira gelirinin tespitinde indirim konusu yapılamamaktadır.
Örnek 19:
Bay (L), 2022 yılında iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiştir.
Birinci işverenden alınan ücret (tevkifatlı) 500.000 TL
İkinci işverenden alınan ücret (Gemi sicili) 1.000.000 TL
Bay (L)’nin, Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlı bir gemide çalışması karşılığı elde etmiş olduğu 1.000.000 TL ücret geliri ilgili Kanun uyarınca gelir vergisinden istisna olduğundan GVK’nın 86’ncı maddesi gereğince beyan edilmeyecek ve diğer işverenden elde edilen ücret gelirinin beyan edilip edilmeyeceğinin hesabında da dikkate alınmayacaktır.
Bay (L)’nin, birinci işverenden almış olduğu tevkifata tabi ücret geliri olan 500.000 TL ise,
880.000 TL’yi aşmadığından beyan edilmeyecektir.
Örnek 20:
Yazılımcı Bayan (M) 2022 yılında Türkiye’den hizmet verdiği yurt dışındaki bir şirketten ücret geliri elde etmiştir. Başkaca geliri yoktur. Kanunî ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan bu şirketin Türkiye kaynaklı hiçbir geliri yoktur. Ücretler Bayan (M)’ye, Şirketin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödenmiştir.
GVK’nın 23/1-14’üncü maddesine göre, bu ücretler gelir vergisinden istisna olduğundan Bayan (M) yıllık beyanname vermeyecektir