SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ BEŞ PUANLIK PRİM İNDİRİMİ HAKKINDA SGK GENEL YAZISI
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü tarafından 22/09/2023 tarihli “Sosyal Güvenlik Destek Primi İşveren Hissesi Beş Puanlık Prim İndirimi” konulu Genel Yazı yayımlanmıştır.
Söz konusu Genel Yazı’da 7438 sayılı Kanuna göre yaş şartı haricinde sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartını sağlayanlara emekli veya yaşlılık aylığı bağlanacağının belirtilmesi nedeniyle sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan sigortalılara yönelik verilecek beş puanlık indirimden ilk defa 08/09/1999 tarihi ve önceki tarihte sigortalı olup sigortalılık süresi ve prim gün sayısı ile yaş şartını yerine getirmiş olanlardan dolayı yararlanılıp yararlanılmayacağı hususunda tereddüte düşüldüğü bu nedenle getirilen teşvikten yersiz yararlanmaya/kamu zararına sebebiyet verilmemesini teminen söz konusu teşvikin finansmanını sağlayan Hazine ve Maliye Bakanlığına görüş sorulduğu belirtilmiştir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü’nden alınan görüşe göre, söz konusu prim teşvikinin getiriliş amacının 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 95 inci madde uyarınca 08/09/1999 tarihinden önce sigortalı olarak çalışmaya başlamış olanlardan ilgili mevzuatı uyarınca yaş şartına bakılmaksızın yaşlılık aylığı bağlanması sebebiyle ortaya çıkabilecek istihdam kaybının önüne geçmek olduğunun açıkça ifade edildiği, söz konusu sigorta prim teşvikinin kapsamının aynı maddenin birinci fıkrası uyarınca yaşlılık aylığı bağlananlar ile sınırlı olduğu, 08/09/1999 tarihi ve öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlayıp ilgili mevzuatında öngörülen yaş şartını tamamladıktan sonra yaşlılık aylığı bağlanmış olanların 15510 teşvikinden yararlandırılmalarına imkan bulunmadığı belirtilmiştir.
Buna göre, 5510 sayılı Kanunun geçici 95 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca verilen sigorta prim teşvikinden 08/09/1999 tarihi ve öncesinde sigortalı olanlardan sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartının yanısıra yaş şartını sağlayanlardan dolayı yararlanılmasına imkan bulunmadığı yönünde açıklama yapılmıştır.
Bilindiği üzere, 7438 sayılı Kanun’la 08/09/1999 tarihi ve öncesinde sigortalılığı başlayanlar için sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını dolduranların yaş şartı aranmadan emekli olabileceklerine dair düzenleme yapılmıştır. Aynı kanunun ikinci fıkrasında kanunun yürürlük tarihinden sonra 5510 sayılı Kanunun Geçici 95 inci maddesi kapsamında emekliliğe müracaat eden ve çalıştığı işyerinde bir aylık süre içerisinde SGDP’ye tabi işe girişi yapılan sigortalılar için beş puanlık hazine teşviki verileceği belirtilmiştir. 7438 sayılı Kanun; 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendini, 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasını, 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendini ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesini değiştirmiştir. Dolayısıyla 7438 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra (03/03/2023) emekli olan ve ilk defa 08/09/1999 tarihi ve öncesinde sigortalı olanların tamamı bu madde kapsamında emekli olmaktadır. Bu nedenle Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşünün ve mezkur Genel Yazının Kanuna aykırı olarak düzenlendiği kanısındayız.
Söz konusu teşvikten yararlanabilmek için, işverenler e bildirge şifreleri ile SGK sistemlerine bağlanarak “15510 / 5510 SAYILI KANUN GEÇİCİ 95. MADDE-SGDP” teşvik tanımlama ekranları üzerinden tanımlama yapılmaktadır. Yapılan tanımlama işlemlerinde 03/03/2023 tarihinden sonra emekli olan ve aynı işyerinde bir aylık süre içerisinde yeniden işe girişi yapılan tüm sigortalılar için bu teşvikten yararlanmaya imkan tanınmıştır. Buna istinaden işverenler söz konusu destekten yararlanmışlardır. İşverenlerin hangi sigortalısının EYT emeklisi olup olmadığının (yaş şartını tamamlayıp tamamlamadığını) bilgisini temin etmesi mümkün değildir. Bu kontrol işleminin SGK tarafından teşvikin uygulanmaya başladığı 2023/03 dönemi muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin verilmeye başlanması ile yapılması gerekirdi.
SGK tarafından yayımlanan Genel Yazı kapsamında işlem yapılması durumunda 2023/03 döneminden itibaren 15510 kodu ile bildirim yapılan sigortalılardan 7438 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce yaş şartını tamamlamış olan sigortalılar için beş puanlık teşvikten yersiz yararlanma nedeniyle alınan teşvik tutarlarının, bu tutara isabet eden gecikme cezası ve zammı ile birlikte iadesi istenecektir. İşverenlerin bu teşviki tüm emekli olanlar için alabilmelerine sebep olan SGK sistemi olması nedeniyle gecikme cezası ve zammı talep edilmesi de (SGK mevzuatı gereği kendi hatasından kaynaklanan işlemler için gecikme cezası ve zammı talep edemez) ayrıca hatalı bir işlem olacağından bu durum hukuka aykırılık olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sonuç olarak, 7438 sayılı Kanun kapsamında 03/03/2023 tarihinden sonra emekli olan sigortalılardan dolayı 15510 sayılı beş puanlık teşvikten yararlanmak için gerekli şartlar kanunda belirtilmiştir. 7438 sayılı Kanunda belirtilmemesine karşın ilgili kurumların kanuna aykırı ikincil mevzuat düzenlemesi normlar hiyerarşisine aykırı bir durum olup söz konusu yanlışlığın giderilmesi gerektiği düşüncesindeyiz.
Kurumun Genel Yazıya istinaden prim, gecikme cezası ve zammı tutarını talep etmesi halinde söz konusu tutarların itirazi kayıtla ödendikten sonra öncelikle kurum nezdinde itiraz edilebileceği, itirazın reddi halinde ise hukuki işlem başlatılabileceği hususlarını bilgilerinize sunarız.
Söz Konusu Genel Yazı’ya ulaşmak için linke tıklayınız.