İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik 2023-065

GEÇİCİ KORUMA KAPSAMINDAKİ SURİYELİLERE YÖNELİK İSTİHDAM DESTEĞİ PROJESİ KAPSAMINDA UYGULAMALI EĞİTİM PROGRAMLARI (UEP) İÇİN İŞKUR HİZMET MERKEZLERİNE KONTENJAN VERİLMİŞTİR

Avrupa Birliği tarafından Türkiye’de Suriyeli mültecilerin desteklenmesi amacıyla fon desteği sağlanması kararlaştırılmış olup, bu doğrultuda Türkiye’de Mülteciler için Mali Yardım Programı (FRIT) kapsamında yürütülecek olan “ISDEP-II İşgücü Piyasasına Geçişin Desteklenmesi Projesi” projesi oluşturulmuştur. Projeye bağlı olarak çalışma çağındaki Suriyeli mültecilerin istihdamının arttırılması ve kayıt dışı çalışmanın önüne geçilmesi amacıyla Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, İŞKUR ve Dünya Bankası işbirliği ile Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyelilere Yönelik İstihdam Desteği Projesi oluşturularak Uygulamalı Eğitim Programı hayata geçirilmiştir.

Son dönemlerde İŞKUR uygulamasından kalkan Uygulamalı Eğitim Programı, yeniden yapılan düzenleme ile devam edilmekte olup, İŞKUR hizmet merkezlerine kontenjan sağlanmıştır.

Programında detayları aşağıda açıklanmaktadır;

Uygulamalı Eğitim Programı (UEP)

İŞKUR tarafından Kuruma kayıtlı işsizlerin yine Kuruma kayıtlı işyerlerinde, daha önceden edindikleri teorik bilgileri uygulama yaparak pekiştirmelerini veya mesleki deneyim kazanmalarını sağlamak amacıyla proje kapsamında belirlenen şartlara uyulmak kaydıyla düzenlenen aktif işgücü piyasası programıdır.

UEP Kontenjan Belirlenmesi

Proje kapsamında düzenlenecek olan programlarda işverenler tarafından kullanılabilecek kontenjan miktarının belirlenmesine esas sigortalı sayısı işverene ait vergi numarası altında ve programın düzenleneceği ilde yer alan işyerleri için programın başlangıç ayından önceki on iki aylık dönem içerisinde yer almak koşuluyla son altı aya veya altı aylık döneme ilişkin olarak SGK’ya verilen sigortalı sayısını gösterir belgede yer alan toplam prim gün sayısının yüz seksene bölünmesi suretiyle hesaplanacaktır ve yapılan bu hesaplamada ortaya çıkan tüm küsuratlar yukarı yuvarlanacaktır.

Bu kapsamda kontenjana esas sigortalı sayısı hesaplamasında sadece programın düzenleneceği ilde ve aynı vergi numarası altında yer alan işyerleri için SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgeleri veya muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile bildirilen primler esas alınacak olup kontenjan sadece aynı vergi numarası altında yer almakta olan ve belirlenen diğer tüm şartları sağlayan işyerlerinde kullanılabilecektir.

Bu hususların yanı sıra işveren tarafından, yukarıda yer verilen açıklamalar kapsamında hesaplanan sigortalı sayısının en fazla yüzde otuzuna kadar katılımcı talep edilebilecek olup katılımcı sayısının hesaplamasında ortaya çıkan tüm küsuratlar yukarı yuvarlanacaktır.

İşbaşı eğitim programı düzenlenen işyerlerinde de kullanılan kontenjandan bağımsız olarak belirlenen kurallar çerçevesinde Uygulamalı Eğitim Programı düzenlenebilecektir. Yani % 30 İEP kontenjanı kullanan işyerleri UEP kapsamında da ilave % 30 kontenjan kullanabilecektir. Söz konusu kontenjan kullanma kuralı mesleki eğitim kursu düzenlenen işyerleri için de geçerli olacaktır. İlaveten aynı işyerinde birden fazla yabancı kaynaklı programın eş zamanlı olarak düzenlenmesine izin verilmeyecektir. Katılımcılar açısından ise Proje kapsamında programlardan bir kez yararlanılabilecek olup, katılımcı en fazla iki defa kullanabileceği katılım hakkını doldurmadıysa bu Proje kapsamındaki programlardan da yukarıda belirtilen kısıt çerçevesinde faydalanabilecektir.

Bu çerçevede Proje kapsamında kullanılacak kontenjanların en az % 50’sinin Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler (GKAS)/ Uluslararası Koruma Statü sahibi yabancılar (UK) arasından belirlenmesi gerekmekte olup kontenjan kullanımına ilişkin Genel Müdürlük tarafından ayrıca belirleme yapılabilecektir.

Bu kapsamda program süresince işyerinde programa katılabilecek katılımcı sayısı program düzenlenen aylarda bu işyeri için SGK’ya bildirilen toplam prim gün sayısının otuza bölünmesi suretiyle hesaplanacak sigortalı sayısından fazla olamayacaktır.

Program düzenlenen ayların tamamında işverenin sigortalı sayısı takibi yapılacaktır. Bu kapsamda program düzenlenen aylarda aynı vergi numarası ve program düzenlenen ilde yer alan tüm işyerleri için SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgeleri veya muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile bildirilen toplam prim gün sayısı otuza bölünerek hesaplama yapılacak ve yapılan bu hesaplamada ortaya çıkan tüm küsuratlar yukarı yuvarlanacaktır.

Bu çerçevede kontenjana esas sigortalı sayısı ile aylık olarak hesaplanan sigortalı sayısı arasındaki fark, kontenjana esas sigortalı sayısının yüzde onundan fazla olamaz. Aradaki farkın bu orandan fazla olması durumunda hesaplanacak aylık sigortalı sayısına göre kontenjan hesaplanarak işveren tarafından fazla kontenjan kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilecektir.

Bu kapsamda kontenjan kullanımına ilişkin olarak yapılacak bu kontrolde işverenin kontenjana esas olmak üzere hesaplanan sigortalı sayısının program düzenlenen ayların tamamında yüzde on ve daha az oranda azalmış olması durumunda fazla kontenjan kullanımına ilişkin herhangi bir işlem yapılmayacaktır. Ancak işverenin kontenjana esas olmak üzere hesaplanan sigortalı sayısının yüzde on bir ve daha fazla oranda azalmış olması durumunda fazla kontenjan kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilecek olup yüzde onluk azalışın hesaplanmasında ortaya çıkan tüm küsuratlar yukarı yuvarlanacaktır.

Katılımcılarda Aranan Şartlar

• İŞKUR’a kayıtlı işsiz olmak,
• İsteğe bağlı sigortalılar ile işsizlik ödeneği alanlar hariç kişiler adına programa başlama tarihinden itibaren kısa vadeli sigorta kolları kapsamında sigorta primi yatırılmaması gerekmektedir.
• Programa başlama tarihinden önceki son bir aylık dönemde adına uzun vadeli sigorta prim bildirimi yapılan kişiler programa katılamayacaklardır.
• Uygulamalı eğitim programı düzenlenecek meslek için belirlenen asgari eğitim şartı bu programlara katılan kişilerde aranmayacaktır.
• 15 yaşını tamamlamış olmak,
• İşverenin birinci veya ikinci derece kan hısımı veya eşi olmamak,
• Emekli olmamak,
• Programa başladığı tarihten önceki bir yıl içerisinde program düzenlenecek işverene ait vergi numarası altında yer alan işyerlerinde sigortalı olmamak,
• İş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanmak şartlarının sağlanması gerekmektedir.

UEP Uygulama Süresi

UEP’ e katılan katılımcı sadece bir kere proje kapsamındaki uygulamalı eğitim programından faydalanabilecektir.

Program süresi, günlük en az 5 en fazla 8 saat olmak üzere, haftalık 45 saatten ve 6 günden, toplamda tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde düzenlenecek programlar hariç 156 fiili günden fazla olamayacaktır.

UEP İstihdam Süreci

UEP en az %30 istihdam taahhütlü olarak düzenlenir. Bu şekilde düzenlenen programlarda işverenlerin programı tamamlayan katılımcıların en az % 30’unu mücbir sebepler hariç programın tamamlandığı tarihi izleyen tarihten itibaren en geç 30 gün içinde işe başlatmak kaydıyla kendi işyerinde veya başka işyerinde aynı meslekte 60 günden az olmamak üzere en az program süresi kadar istihdam etmesi veya istihdam etmeye başladığına dair taahhütname vermesi gerekmektedir.

Proje kapsamında düzenlenen programlarda işverenin, sözleşmede yer verilmekte olan istihdam taahhüdünü yerine getirmediğinin tespiti halinde; sözleşme kapsamında yapılan tüm ödemelerin istihdam edilmesi gereken katılımcı sayısına bölünmesi ile bulunacak tutarın, yükümlülük kapsamında olmasına rağmen istihdam edilmeyen katılımcı sayısı ile çarpımı sonucu hesaplanacak tutar, program kapsamındaki ilk ödeme tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecek ve söz konusu işveren Proje kapsamında düzenlenen programlardan yararlandırılmayacaktır.

Katılımcının istihdam edilmeye başlanmış fakat 60 günlük süre bitmeden ayrılmış olması durumunda da, işveren kalan süre için istihdam yükümlülüğünü varsa diğer program katılımcıları arasından, yoksa aynı veya yakın meslekte eğitim almış (kurs veya işbaşı eğitim programından mezun olmuş) Kuruma kayıtlı işsizlerden, bunun da bulunmaması halinde Kuruma kayıtlı işsizler arasından yerine getirmek zorundadır.

İdari ve Mali Yaptırımlar

Proje kapsamında düzenlenen programlarda işverenin, sözleşmede yer verilmekte olan istihdam taahhüdünü yerine getirmediğinin tespiti halinde; sözleşme kapsamında yapılan tüm ödemelerin istihdam edilmesi gereken katılımcı sayısına bölünmesi ile bulunacak tutarın, yükümlülük kapsamında olmasına rağmen istihdam edilmeyen katılımcı sayısı ile çarpımı sonucu hesaplanacak tutar, program kapsamındaki ilk ödeme tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecek ve söz konusu işveren Proje kapsamında düzenlenen programlardan yararlandırılmayacaktır.

Bu kapsamda öncelikle işverenlerle program düzenlenebilmesi için işverenlerin, katılımcıların en az yüzde otuzunu altmış günden az olmamak üzere program süresinin en az iki katı süreyle istihdam edeceklerini taahhüt etmeleri zorunludur.

Bu kapsamda işveren tarafından taahhüt kapsamında istihdam edilmesi gereken kişi sayısı hesaplanırken programın fiili dörtte birlik süresinin tamamlandığı günü izleyen gün itibarıyla programa devam eden katılımcı sayısı esas alınacak olup hem dörtte birlik sürenin hesaplanmasında hem de istihdam edilmesi gereken kişi sayısının hesaplanmasında ortaya çıkan tüm küsuratlar yukarı yuvarlanacaktır.

UEP Ödemeler

Katılımcılara ödemeler aylık olarak katılım sağlanan gün üzerinden yapılır. Genel Sağlık Sigortası ile İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigorta primi Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) İŞKUR tarafından yatırılacaktır.

İşverenler açısından piyasa koşullarında yaşanan rekabetin artması ve işçilik maliyetleri düşünüldüğünde her açıdan avantaj haline gelen aktif işgücü politikaları, işçiler açısından da istihdam garantisi bulunması nedeniyle cazip hale gelmektedir.

Program ücreti olarak; iş arayan statüsündeki katılımcılara günlük 438,55 TL, öğrenci(tam) 438,55 TL, öğrenci(kıst) 328,91 TL, işsizlik ödeneği alanlara günlük 219,28 TL, geleceğin meslekleri olarak belirlenen mesleklerde düzenlenen programlarda katılımcılara günlük 482,41 TL cep harçlığı ödenmektedir.

Programın işverenlere olan maliyet tasarrufu Tablo 1 de belirtilmiştir. 

Uygulamalı Eğitim Programı (UEP) ve diğer İŞKUR programları hakkında detaylı bilgi almak ve uzman görüşü için BDO İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik departmanımız ile irtibata geçebilirsiniz.

Saygılarımızla.