SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI AÇISINDAN MALİ TATİL
Mali tatil, 15/03/2007 tarihinde kabul edilen 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkındaki Kanun ile uygulanmaya başlamış olup Mali tatilin başlangıç ve bitiş sürelerinin iş gününe tekabül etmemesi halinde, sürelerde çeşitli değişiklikler olmaktadır.
2023 yılı Mali tatil dönemi için sosyal güvenlik ve çalışma mevzuatı ile ilgili önem arz eden sürelere ve işlemlere işbu sirkülerimizde değinilmiştir. Söz konusu süreler aşağıdaki gibidir;
- Her yıl temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) malî tatil uygulanır.
- Haziran ayının son gününün tatil günü olması halinde, malî tatil, temmuz ayının ilk iş gününü takip eden günden başladığından Haziran ayının son günü olan 30/06/2023 Cuma gününün, Kurban Bayramının 3’ncü gününe denk gelmesi nedeniyle 2023 yılı Mali tatili 04/07/2023 Salı ve 20/07/2023 Perşembe (dahil) arasında uygulanacaktır.
- 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkındaki Kanun’un birinci maddesinin ikinci fıkrasının alt bentlerinde belirtilen ve son günü malî tatile rastlayan süreler, tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır. Dolayısı ile 7. gün 27/07/2023 Perşembe gününe denk geldiğinden 7 günlük süre de 27/07/2023 Perşembe günü (dahil) olarak uygulanacaktır.
- Malî tatilin sona erdiği günü izleyen beş gün içinde biten kanuni ve idari süreler, malî tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren beşinci günün mesai saati bitiminde sona ermiş sayıldığından 5 günlük süre 25/07/2023 tarihi Salı gününe geldiğinden 25/07/2023 Salı sona ermektedir.
SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATINDA MALİ TATİL UYGULAMASINA DÂHİL OLAN İŞLEMLER
5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun kapsamında 5510 sayılı Kanun’un 8, 9, 11 ve 86’ncı maddeleri gereğince herhangi bir yaptırıma maruz kalınmaması için yasal süresi içinde kuruma verilmesi gereken işyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi, sigortalı işten ayrılış bildirgesi ve aylık prim hizmet belgesi (Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi), işyeri kayıt ve ibrazı ile idari para cezalarına yapılacak itiraz ve ödemeler yönünden belge ve bildirgelerin yasal olarak verilme süreleri ve ödemeleri Mali tatil uygulamasına dâhil olmaktadır.
5510 Sayılı Kanunun 11'inci maddesi gereğince; İlk defa tescil edilecek işyerlerinde işveren en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte; işyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği, yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden on gün içinde; işyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçıları, ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde, bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya Merkezine başvuruda bulunması gerekmektedir.
İşyeri bildirgesinin yasal olarak verilmesi gereken sürenin son gününün Mali tatile rastlaması halinde belgenin verilme süresi, Mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren 7 gün uzayacaktır. Mali tatil, 20 Temmuz 2023 tarihinde sona ermesi ve uzayan sürenin 27 Temmuz 2023 tarihine rastlaması nedeniyle bu süre içerisinde verilmiş olan İşyeri Bildirgesi yasal süresi içerisinde verilmiş sayılarak, idari para cezası uygulanmayacaktır.
- Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi
5510 sayılı Kanunun 8’inci maddesi gereğince, işverenlerce işyerlerinde çalıştırılacak sigortalılara ait sigortalı işe giriş bildirgesinin;
- İşe başlatılmadan önce,
- İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde hizmet akdiyle işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün,
- Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,
- Kamu idarelerince istihdam edilen 8/9/ 1999 tarih ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde,
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ilgili birimine verilmesi gerekmektedir.
Sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal olarak verilmesi gereken sürenin son gününün Mali tatile rastlaması halinde, belgenin verilme süresi, Mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır. Mali tatil, 20 Temmuz 2023 tarihinde sona ermesi ve uzayan sürenin 27 Temmuz 2023 tarihine rastlaması nedeniyle bu süre içerisinde verilmiş olan İşe Giriş Bildirgesi yasal süresi içerisinde verilmiş sayılarak, idari para cezası uygulanmayacaktır.
- Aylık Prim Hizmet Bildirgesi (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi)
5510 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanları çalıştıran;
Özel nitelikteki işyeri işverenleri, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 26’sında; resmi nitelikteki işyeri işverenleri ise, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7 sine kadar e-Sigorta kanalıyla Kuruma bildirmek zorundadırlar.
Aylık Prim Hizmet Bildirgesinin (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi) yasal olarak verilmesi gereken sürenin son günü ilgili olduğu ayı takip eden ayın 26’sı olması ve Mali tatilin 20 Temmuz 2023 tarihinde sona ermesi, uzayan sürenin ise 27 Temmuz 2023 tarihine rastlaması nedeniyle bu süre içerisinde verilmiş olan bildirge yasal süresi içerisinde verilmiş sayılarak idari para cezası uygulanmayacaktır.
- Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 25’inci maddesine göre, Kanunun 4'üncü maddesi birinci fıkrasının (a) bendine tabi olanlarla ilgili sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimler, işverenlerce sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde e-sigorta aracılığı ile kuruma bildirimi yapılır.
İşten ayrılış bildirgesinin yasal olarak verilmesi gereken sürenin son günü açısından Mali tatilin 20 Temmuz 2023 tarihinde sona ermesi ve uzayan sürenin 27 Temmuz 2023 tarihine rastlaması nedeniyle bu süre içerisinde verilmiş olan bildirge yasal süresi içerisinde verilmiş sayılacak ve idari para cezası uygulanmayacaktır.
- İşyerine Ait Kayıt ve Belgelerin İbrazı
Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişleri ve Denetmenleri tarafından 5510 sayılı Kanuna tabi işverenlere, çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasına yönelik denetim, kontrol, tespit yapabilmeleri için işverenlere işyerlerine ait kayıt ve belgelerin ibraz edilmesine ilişkin 7201 Sayılı Tebligat Kanunu’na istinaden tebligat yapılabilecektir.
Ancak kayıt ve belgelerin ibraz edilmesi için verilen sürenin son gününün Mali tatile rastlaması halinde, kayıt ve belgelerin ibraz süresi, Mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır. Mali tatil, 20 Temmuz 2023 tarihinde sona ermesi ve uzayan sürenin 27 Temmuz 2023 tarihine rastlaması nedeniyle bu süre içerisinde ibraz edilecek kayıt ve belgeler yasal süresi içinde ibraz edilmiş sayılacaktır.
- İdari Para Cezalarına İtiraz ve Ödeme Sorumluluğu
5510 sayılı Kanunun 102'nci maddesi uyarınca işverenlerin tebliğ edilen idari para cezalarını tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde ödemeleri veya aynı süre içinde itiraz etmeleri gerekmektedir.
Yine aynı madde uyarınca tahakkuk ettirilen idari para cezalarının itiraz edilmeksizin veya yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, söz konusu idari para cezası tutarında indirim yapılarak dörtte üçü tahsil edilmektedir.
5604 Sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanunun 2’inci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Tebliğ’in 4’ncü maddesinin ç bendinde belirtildiği üzere, işverenlere tebliğ edilen idari para cezalarını tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde ödemeleri veya aynı süre içinde itiraz etmeleri gerekmektedir. Yine aynı madde uyarınca tahakkuk ettirilen idari para cezalarının itiraz edilmeksizin veya yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, söz konusu idari para cezası tutarının dörtte üçü tahsil edilmektedir.
Buna göre, idari para cezaları ile ilgili ödeme ve itiraza ilişkin on beş günlük sürenin son gününün Mali tatile rastlaması halinde, bu süre Mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır. Bu durumda 27 Temmuz 2023 (bu süre dahil) tarihine kadar yapılan ödeme ve itirazlar yasal süresi içerisinde yapılmış olarak kabul edilecektir.
İdari para cezaları ile ilgili ödeme ve itiraza ilişkin on beş günlük sürenin son gününün Mali tatilin bitiminden sonraki beş gün içerisinde sona ermesi halinde, bu süre Mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren beş gün uzayacaktır. Bu durumda 25 Temmuz 2023 (bu süre dahil) tarihine kadar yapılan ödeme ve itirazlar yasal süresi içerisinde yapılmış olarak kabul edilecektir.
SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATINDA MALİ TATİL UYGULAMASINA DÂHİL OLMAYAN İŞLEMLER
Kanunda belirtilen sigorta primleri, Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı sayılanlar yönünden; ayın 1’i ile 30’u arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan sigortalılar için en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın son gününe kadar işverenlerce Kuruma ödenir ve Mali tatil uygulamasında belirtilen süreler uygulanmamaktadır.
5510 sayılı kanun kapsamında; iş kazası ve meslek hastalığı olaylarının bildirimi, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde işverenlerce düzenlenmesi gereken e-bildirge uygulaması kapsamında işverenlerce internet ortamında Sosyal Güvenlik Kurumu’na gönderilen sigortalı hesap fişi, sigortalının istirahat belgesinde gösterilen tarihlerde işyerinde çalışmadığına dair bildirim, prim ödemelerini kendileri yapan sigortalıların yaptığı bütün iş ve işlemler Mali tatil kapsamına girmediğinden, bunlara ilişkin yükümlülüklerin önceden olduğu gibi yasal süresi içinde yerine getirilmesi gerekmektedir.
Ayrıca 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun gereğince ilgili kurumlarca gönderilecek tebligatlar ile sigortalılar veya işverenler tarafından açılacak davalarda, dava açma süreleri Mali tatil kapsamına girmediğinden, söz konusu iş ve işlemler ilgili Kanunlarda öngörülen süreler içerisinde yerine getirilecektir.
Sonuç olarak 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun gereği 5510 sayılı Kanun’un 8, 9, 11, 86’ıncı maddeleri gereği zamanında kuruma verilmesi gereken iş yeri bildirgesi, sigortalı işe giriş, sigortalı işten ayrılış ve aylık prim hizmet belgesi, işyeri kayıt ve ibrazı ve idari para cezalarına yapılacak itiraz ve ödemeler yasal olarak verilme süresinin son gününün Mali tatilin sona erdiği günü izleyen beş gün içinde sona ermesi halinde belgenin verilme süresi, Mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren 5 gün uzayacaktır. Mali tatil, 20 Temmuz 2023 tarihinde sona ermesi ve uzayan sürenin 25 Temmuz 2023 Salı tarihine rastlaması nedeniyle bu süre içerisinde verilmiş olan belgeler yasal süresi içerisinde verilmiş sayılacaktır.
2023 yılında işverenler, serbest muhasebeci ve Mali müşavirler Mali tatil dolayısıyla kanuni ve idari sürelerin 20.07.2023 tarihi (bu gün dahil) mesai bitimine kadar geçerli olduğunu unutmamalı, yanlış uygulamalarla idari para cezalarına maruz kalmamalıdırlar.
Saygılarımızla