İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik 2023-018

TÜM YÖNLERİYLE EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çalışmaları yürütülen Emeklilikte Yaşa Takılanlara (EYT) ilişkin düzenlemenin de yer aldığı 7438 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilerek, 03/03/2023 tarih 32121 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürülüğe girmiştir. 7438 sayılı Kanun ile 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa geçici madde eklenmiştir.

Kanuna göre 08/09/1999 tarihinden önce ilk kez uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başlayan sigortalıların, sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını tamamlaması durumunda yaş şartı olmaksızın emekli olabilmelerinin yanı sıra mezkur sigortalıların aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya devam etmeleri halinde (işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak işe başlamaları halinde), sağlanacak destekle işverenlere beş puanlık prim indirimi sağlanması kabul edilmiştir. Bu kapsamda yasal düzenlemeye ilişkin detaylar sigortalılar ve işverenler yönünden aşağıda değerlendirilmiştir.

1. SİGORTALILAR YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRMELER

I.I. 4/a (devredilen SSK) Statüsünden Emekli Olacaklar Yönünden Değerlendirme

• 08/09/1999 tarihinden önce ilk kez uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başlayanların,
• 09/09/1999 tarihinden sonra uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başlamalarına rağmen sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmış oldukları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 08/09/1999 (dahil) öncesi olacak şekilde geriye götürülenlerin,

sigorta başlangıç tarihleri dikkate alınmak suretiyle tabi oldukları gün sayısı ve sigortalılık süresini tamamlamaları kaydıyla EYT’den yararlanabilecekleri belirlenmiştir.

Yapılan düzenleme ile EYT’den yararlanabilmek için sigortalının yaş şartı dışındaki sigortalılık başlangıç tarihine göre prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını gösteren tablolar aşağıda yer almaktadır.

Prim gün sayısı eksik olanlar hizmet borçlanması (askerlik, doğum, yurtdışı, doktora veya tıpta uzmanlık öğrenimi, avukatlık stajı ve diğer borçlanmalar) ve hizmet ihyaları (4/b hizmet ihyası, topluluk sigortası ihyası) ile eksik günlerini tamamlayabileceklerdir.

Emeklilik şartlarını yerine getiren 4/a statüsündeki EYT’liler Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlanması ile 03/03/2023 tarihinden itibaren emeklilik başvurusu yapabileceklerdir. Başvuru sürecine ilişkin detaylar aşağıda yer almaktadır.

Emeklilik başvuru süreci;

• Sigortalının EYT kapsamında emeklilik için işten ayrılma talebini işverene bildirmesi,
• İşverenin işten ayrılış işlemlerini tamamlaması,
• Emeklilik müracaatı yapılması (e-Devlet üzerinden, SGK’ya şahsen başvuru veya iadeli taahütlü posta yolu ile),
• Emeklilik müracaatının Kurum tarafından incelenmesi ve emekli aylığının bağlanması

şeklindedir.

I.II. 4/b (devredilen Bağ-Kur) Statüsünden Emekli Olacaklar Yönünden Değerlendirme

Yapılan düzenleme ile EYT’den yararlanabilmek için 4/b statüsüne tabi olan sigortalının yaş şartı dışındaki prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını gösteren tablo aşağıda yer almaktadır.

Emeklilik şartlarını yerine getiren 4/b statüsündeki EYT’liler Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlanması ile 03/03/2023 tarihinden itibaren emeklilik başvurusu yapabileceklerdir. Başvuru sürecine ilişkin detaylar aşağıda yer almaktadır.

Emeklilik başvuru süreci;

• 4/b prim borçlarının ödenmiş olması,
• Emeklilik müracaatı yapılması (e-Devlet üzerinden, SGK’ya şahsen başvuru veya iadeli taahütlü posta yolu ile),
• Emeklilik müracaatının Kurum tarafından incelenmesi ve emekli aylığının bağlanması

şeklindedir.

I.III. 4/c (devredilen Emekli Sandığı) Statüsünden Emekli Olacaklar Yönünden Değerlendirme

Yapılan düzenleme ile EYT’den yararlanabilmek için 4/c statüsüne tabi olan sigortalının yaş şartı dışındaki prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını gösteren tablo aşağıda yer almaktadır.

Emeklilik şartlarını yerine getiren 4/c statüsündeki EYT’liler Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlanması ile 03/03/2023 tarihinden itibaren emeklilik başvurusu yapabileceklerdir. Başvuru sürecine ilişkin detaylar aşağıda yer almaktadır.

Emeklilik başvuru süreci;

• Sigortalının EYT kapsamında emeklilik için işten ayrılma talebini bağlı bulunduğu Kuruma bildirmesi,
• İşverenin işten ayrılış işlemlerini tamamlaması ve ilgili belgelerin tebliğ alınması,
• Emeklilik müracaatı (SGK’ya şahsen başvuru veya iadeli taahütlü posta yolu ile)
• Emeklilik müracaatının Kurum tarafından incelenmesi ve emekli aylığının bağlanması

şeklindedir.

2. İŞVERENLER YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRMELER

II.I.   EYT Kapsamında İşten Ayrılış İşlemleri

İşverenler EYT Kanunu kapsamında emekli olarak işten ayrılmak isteyen sigortalıları için uygulamaya ilişkin süreçler aşağıda yer almaktadır.

• Sigortalılardan EYT kapsamında emeklilik için işten ayrılma talebinin alınması,
• Şart olmamakla birlikte sigortalı tarafından SGK’dan alınacak “Emekli Olabilir” yazısının işverenliğe tebliğ edilmesi sonrasında işten çıkış işlemlerinin yapılması;
• İşten çıkış bildirgesinin düzenlenerek sigortalıya tebliğ edilmesi,
• Kıdem tazminatı hak edişi var ise hesaplanması ve ödenmesi,
• Sigortalının yıllık izin bakiyesi var ise yıllık izin ücretinin hesaplanması ve ödenmesi,
• İş mevzuatı yönünden gereken belgelerin hazırlanması ve sigortalıya tebliğ edilmesi.

II.II.   EYT Kapsamında Emekli Olduktan Sonra Aynı İşverende SGDP’li Olarak Çalışılması

EYT kapsamında emekli olup, işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan işyerinde SGDP’ye tabi olarak çalışmaları halinde sosyal güvenlik destek priminin işveren hissesinde 5 puanlık indirim uygulanacaktır.

Emekli olduktan sonra farklı bir işyerinde çalışmaya başlanması veya 30 günlük süreden sonra aynı işyerinden yapılacak işe girişlerde 5 puanlık indirim uygulanmayacaktır.

Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz.

3. DİĞER HUSUSLAR

• Kısmi emeklilik (1999 öncesindeki 15 yıl sigortalılık süresi 50/55 yaş ve 3600 gün ile emeklilik) EYT kapsamına alınmamıştır. Bu kapsamdaki kişiler mevcut düzenleme ile kadınlar için 58 erkekler için 60 yaşında emekli olabileceklerdir.
• Düzenlemeden yararlanılması hususunda hak düşürücü süre bulunmamaktadır. EYT kapsamındaki sigortalılar sigortalılık süresi ve/veya prim gün sayısı şartlarını tamamladıkları tarih itibariyle emeklilik müracaatında bulunabileceklerdir.
• EYT kapsamında emekli olacak sigortalıların işten ayrılış sürecine ilişkin işlemler ve diğer uygulamalara ilişkin olarak SGK tarafından ikincil mevzuatların yayımlanması beklenmektedir.
• Borçlanma ile hizmet tamamlanması söz konusu olacak ise emeklilik müracaatından önce borçlanma tutarlarının ödenmesi gerekmektedir.
• Emeklilik müracaatının SGK’ya bizzat veya posta yolu ile yapılması halinde Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi’nin doldurulması gerekmektedir. 

Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi İçin Tıklayınız.

• E-Devlet uygulaması üzerinden başvuru adımları aşağıda yer almaktadır.

1.Adım: E-Devlet uygulamasına giriş yaparak arama kısmına “Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi” yazınız.

2.Adım: “Yeni Başvuru” sekmesinden “Yaşlılık Aylığı” tahsis talep türünü seçerek “Başvur” sekmesine tıklayınız.

3.Adım: Maaş ödemenizin yapılacağı banka adı ve şubesini seçerek cep telefonu ve adres bilgilerinizi yazınız.

4.Adım: Aylık alıyor mu? Sorusuna cevap verdikten sonra ilerleyerek “Başvur” sekmesine tıklayınız.