Vergi 2023-022

2022 YILI KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE İNDİRİM VE İSTİSNA UYGULAYAN KURUMLAR İLE İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİNE TABİ MATRAHLARI BULUNAN KURUMLARA BİR DEFAYA MAHSUS EK VERGİ GETİRİLİYOR

TBMM Genel Kurulunun 8 Mart 2023 Çarşamba günkü birleşiminde “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nin görüşmelerine devam edildi.

1. EK VERGİ İHDAS EDİLDİ :

Kabul edilen bir önergeyle Kanun Teklifinin 10’uncu maddesine aşağıdaki 27 nci fıkra eklenerek, kurumlar vergisi mükelleflerine 2022 yılı beyannameleri üzerinde uygulayacakları indirim ve istisna tutarları ile indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden %10 ek vergi ödemeleri yükümlülüğü getirildi. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde istisna uygulanan iştirak kazançları[1] ile yurtdışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden hesaplanacak ek vergi %5 olarak belirlendi.

“(27) Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile aynı Kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında, 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna ile yurtdışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden ise %5 oranında ek vergi hesaplanır ve bu verginin ilk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde, ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda ödenir. Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde bu vergi, 2023 yılı içinde sona eren hesap dönemi için verilmesi gereken beyannamelerde gösterilmek suretiyle uygulanır. Bu vergi gider ve indirim olarak dikkate alınamaz ve hiçbir vergiden mahsup edilemez. Şu kadar ki 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının; (i), (j) ve (k) bentleri ile geçici 14 üncü maddesi kapsamındaki istisnalar, aynı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının; (b), (c), (ç), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentleri kapsamındaki indirimler, 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesi kapsamında tevkifata tabi yatırım indirimi istisnası ile ilgili Kanunları uyarınca kurum kazancından indirilebilen bağış ve yardımlar üzerinden bu vergi hesaplanmaz. 6/2/2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaftır. Tahsil edilen ek vergi, genel bütçe geliri olarak kaydedilir ve 5779 sayılı Kanun ile diğer kanunlara göre mahalli idarelere verilecek payların hesabında dikkate alınmaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.”

Önergenin gerekçesi, deprem nedeniyle ek gelir sağlanması olarak ifade edildi. Yani bu ek verginin deprem nedeniyle getirildiğini söyleyebiliriz. Ancak bu verginin eski deprem vergisi gibi genel bütçeye dahil edileceğini vurgulamak isteriz.

8 Mart 2023 Çarşamba günkü Birleşim Kanun Teklifinin 12 maddesinin kabulünden sonra kapatıldığından, görüşmelere 9 Mart 2023 Perşembe günü devam edilecek. Kanun Teklifi bu şekilde yasalaşırsa Cumhurbaşkanının onayından sonra Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek. Yani şu an itibariyle ek vergi henüz yasalaşmamıştır.

2. EK VERGİDEN MUAF OLACAKLAR ?

6/2/2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas ilinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaf tutuldu.

3. EK VERGİ HESAPLANMAYACAK İSTİSNA VE İNDİRİMLER :

Ek vergi hesaplanmayacak istisna ve indirimler aşağıdaki gibi belirlendi:

• Kooperatif ortaklarının yönetim gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan harcanmayarak iade edilen kısımlar ile tüketim kooperatiflerinin, ortaklarının kişisel ve ailevi gıda ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıkları malların değerine göre hesapladıkları risturnlar (KVK/5-1-i),
• Her türlü taşınır ve taşınmaz malların 6361 sayılı Kanun kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, kurumlar tarafından finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına satışından doğan kazançlar ve bu kurumlarca söz konusu varlıkların devralındığı kuruma kira süresi sonunda devrinden doğan kazançlar (KVK/5-1-j),
• Her türlü varlık ve hakların, kaynak kuruluşlarca, kira sertifikası ihracı amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla varlık kiralama şirketlerine satışı ile varlık kiralama şirketlerince bu varlıkların devralındığı kuruma satışından doğan kazançlar (KVK/5-1-j),
• KVK’nın geçici 14 üncü maddesi kapsamında uygulanan KKM istisnaları.

4. EK VERGİNİN ÖDEME TARİHLERİ :

Ek vergi, iki taksitte ödenecektir. Birinci taksit ödemesi kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde (yani 30 Nisan 2023 akşamına kadar), ikinci taksit ödemesi ise bu süreyi takip eden dördüncü ayda (Ağustos ayı içinde) yapılacaktır.

5. DİĞER HUSUSLAR :

Deprem nedeniyle ihdas edilen ek verginin dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksin ödeneceği öngörüldüğünden, beyannamede zarar çıksa veya geçmiş yıl zararının mahsubu nedeniyle matrah oluşmasa bile bu verginin ödenmesi gerekecektir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki, burada bahsedilen indirimlerden kasıt, Kurumlar Vergisi Kanununun 10 unu maddesi ile diğer özel kanunlarda  düzenlenmiş bulunan indirimlerdir. Yoksa iptal edilen kıdem tazminatı karşılıkları, VUK ve IFRS farklılıklarından kaynaklanan indirimler, prim indirimleri, geç gelen faturalar ve benzeri nedenlerle yapılan indirimler ek vergiye tabi değildir. 

Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde bu vergi, 2023 yılı içinde sona eren hesap dönemi için verilmesi gereken beyannamelerde gösterilmek suretiyle uygulanacaktır.

Bu vergi gider ve indirim olarak dikkate alınamaz ve hiçbir vergiden mahsup edilemeyecektir.

Tahsil edilen ek vergi, genel bütçe geliri olarak kaydedilecek ve 5779 sayılı Kanun ile diğer kanunlara göre mahalli idarelere verilecek payların hesabında dikkate alınmayacaktır.

Bu verginin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecektir.

Gelişmeler oldukça paylaşılacaktır.